Stedelijke mobiliteitsvisie Alkmaar

Bron afbeelding: © Ed van der Pol

Kader voor uitwerking wijkplannen en verkeersprojecten

In de Stedelijke Mobiliteitsvisie werken we de hoofdlijnen voor het mobiliteitsbeleid voor de stad Alkmaar richting 2040 uit. Het bevat bijvoorbeeld keuzes voor de netwerken voor de auto, openbaar vervoer, wandelen en fietsen. De visie vormt het kader voor verdere uitwerking in onder andere wijkplannen en verkeersprojecten in de stad.

Voldoen aan richtlijnen Sustainable Urban Mobility Plan

Met het opstellen van een mobiliteitsvisie voldoet de gemeente Alkmaar ook aan de verplichting van de Europese Unie om een Sustainable Urban Mobility Plan (SUMP) op te stellen: een integraal plan voor het duurzaam verbeteren van mobiliteit in een stad of regio. De Europese Unie verplicht namelijk alle steden aan het Europese transportnetwerk met meer dan 100.000 inwoners om in 2027 te beschikken over een SUMP. 

Visie opstellen in drie fasen

Om de Stedelijke Mobiliteitsvisie van Alkmaar op te stellen, doorliepen we drie fasen: 

1. Luisteren en analyseren:
   In deze fase is onderzocht welke kansen er zijn. We analyseerden bestaand beleid, voerden observaties uit op straat en onderzochten beschikbare data over de stad. En we begonnen direct met het participatieproces: met een enquête en een koffiekar op verschillende plekken in de stad, haalden we input op bij diverse groepen inwoners van Alkmaar. Verkeersveiligheid, fiets- en voetgangersvoorzieningen en leefbaarheid bleken voor hen de belangrijkste onderwerpen.
    
2. Opbouwen koers op hoofdlijnen:
   Op basis van de verzamelde input, stelden we hoofddoelen op en dachten we na over de benodigde mobiliteitsprincipes om daar invulling aan te geven. Gesprekken met belangenverenigingen hielpen om onze plannen verder aan te scherpen. Ook werkten we in deze fase kansen uit voor logistiek en goederenvervoer.
    
3. Aanscherpen koers:
   We vertaalden onze doelen naar netwerkkaarten voor de verschillende vervoerswijzen (lopen, fietsen, openbaar vervoer en auto). Met het verkeersmodel van Alkmaar berekenden we de effecten van onze maatregelen op bereikbaarheid, leefbaarheid en duurzaamheid in Alkmaar. Ook vroegen we bewoners en bestuurders nogmaals om input. Met deze informatie scherpten we de bedachte koers aan.

Belangrijkste keuzes uit de stedelijke mobiliteitsvisie Alkmaar

Het doel van de mobiliteitsvisie van Alkmaar is een bereikbaar, leefbaar en duurzame stad. In de visie zijn de volgende keuzes gemaakt:

• Invoering van 30 km/u in de binnenstad zodat meer ruimte ontstaat voor fietsen en lopen.
• 50 km/u op de hoofdinvalsroutes tot de parkeergarages langs de binnenstad, zodat de binnenstad ook goed bereikbaar blijft voor de automobilist. 
• Verkeersveiligere weginrichting. De gemeente volgt voor alle wegen de landelijke ontwerprichtlijnen. Dat betekent vrijliggende fietspaden op wegen met hoge verkeersaantallen en een snelheidslimiet van 50 km/u. En waar dat niet past, wordt 30 km/u de standaard waardoor fietsstroken of gemengd verkeer acceptabel zijn.
• Er komt ruimte voor de voetganger. We hebben een ‘actieplan voetganger’ opgesteld met als resultaat een hoofd-, basis- en toegankelijk recreatief netwerk voor voetgangers in Alkmaar.
• Monitoring van doelen. Om te beoordelen of doelen zijn behaald en indien nodig moeten worden bijgestuurd, startten we een monitoringsprogramma mobiliteit op, op basis van indicatoren gekoppeld aan de gestelde doelen.
• Samenwerken aan logistiek. Samen met ondernemers gaat de gemeente onderzoeken hoe logistiek kan bijdragen aan het vergroten van de leefbaarheid van de binnenstad. 
• We scheppen kaders voor mobiliteit in gebiedsontwikkeling om schone en slimme mobiliteitsoplossingen te stimuleren. Vanaf de planvorming van iedere nieuwe ruimtelijke ontwikkeling in de Kanaalzone worden kaders geschetst voor mobiliteit (Mobiliteitsprogramma van Eisen).

Snel proces dankzij efficiënte samenwerking

De Stedelijke Mobiliteitsvisie van Alkmaar is in een halfjaar opgesteld, een relatief korte periode voor het opstellen van een mobiliteitsvisie. Dat was mogelijk doordat we kozen voor de volgende - efficiënte - werkwijze:

• Waar mogelijk pakten we meerdere stappen tegelijkertijd op.
• We hadden korte communicatielijnen met de gemeente:
  • Wekelijkse samenwerkdagen op locatie in Alkmaar waardoor we snel keuzes konden maken (met bijkomend voordeel dat we verschillende plekken uit het plan regelmatig konden bezoeken).
  • Tweewekelijkse overleggen met betrokken ambtenaren.
• We stemden tijdens het proces regelmatig af met bestuurders:
  • Gesprekken met de provincie hielpen om logistieke kansen in beeld te brengen.
  • Iedere fase werd afgerond door een gesprek met de wethouder Mobiliteit van Alkmaar.

En met succes: op 15 juli 2024 werd de visie vastgesteld door de gemeenteraad.

Belang van participatie

Dit project onderstreept hoe belangrijk de input van bewoners is bij het bepalen van ambities voor de toekomst. Inwoners zijn immers de lokale experts. Om de stem van iedere inwoner een plek te geven, werkten we succesvol samen met het participatiebureau 'de Selectie'. De koffiekar op straat werkte goed om een brede groep Alkmaarders aan te spreken (zeker wat betreft jongeren, die minder goed vertegenwoordigd zijn in participatievormen).

Opdrachtgever: Gemeente Alkmaar
Jaar: 2023 – 2024