Individu centraal in nieuwe generatie verkeersmodellen
In navolging van Almere hebben ook Zwolle, de regio Drechtsteden en de regio Midden-Holland gekozen voor de nieuwste generatie verkeersmodellen van Goudappel. Voor deze gebieden wordt een nieuw strategisch verkeersmodel opgesteld met Octavius: onze unieke microvraagmodelleringstechniek voor het berekenen van de vervoersvraag. Daardoor houdt het nadrukkelijk rekening met veranderend mobiliteitsgedrag en brengt de verplaatsingen voor elk individu in kaart.
Goudappel speelt met deze nieuwe generatie verkeersmodellen in op de behoefte van beleidsmakers aan diepgaand inzicht in en het modelleren van mobiliteitsgedrag van diverse doelgroepen. Waar tot enkele jaren geleden nog de focus lag op een knelpuntbenadering gericht op de zakelijke reiziger en woon-werker die in de file stonden, wordt nu veel meer rekening gehouden met ‘brede welvaart’. Met andere woorden: mobiliteit die bijdraagt aan de ontplooiing van een leefbare omgeving voor iedereen. Daarom is de nieuwste generatie verkeersmodellen van Goudappel er juist op gericht om beleidsmakers ook de tools in handen te geven om mobiliteitsbeleid breder te oriënteren.
Individueel in plaats van gemiddeld gedrag
Verplaatsingsgedrag wordt steeds minder homogeen. De modellen die tot nog toe werden gebruikt kunnen dat steeds lastiger beschrijven. Expert verkeersmodellering Bastiaan Possel: “De kern van elk verkeersmodel is de wijze waarop je een herkomst-bestemmingsmatrix opstelt. Onze microvraagmodelleringstechniek genaamd Octavius gaat uit van een zogenoemde microbenadering waarmee wij alle verplaatsingen van élk afzonderlijk individu modelleren, in plaats van het gemiddelde gedrag zoals dat in veel modellen nog gemeengoed is. Zo kunnen beleidsmaatregelen gericht op specifieke doelgroepen worden onderzocht.”
“De opkomst van nieuwe vervoersconcepten als de e-bike, de deelauto, mobiliteitshubs en Mobility-As-A-Service (MaaS) grijpt ook in op het gehele dagelijkse activiteitenpatroon. Dankzij deze verschuiving naar het modelleren van individuen, waarvoor we ook het volledige ritketengedrag in beeld brengen, is onze nieuwe modelsystematiek hier nu beter op voorbereid.”
Goed vergelijken
Onze microvraagmodelleringstechniek Octavius is op dezelfde wijze toepasbaar als de huidige systematiek om de vervoersvraag te modelleren. Er bestaan al langer modellen die op individueel niveau modelleren. Deze zogenaamde agent based modellen werken echter met kansberekeningen. Hierdoor kunnen de uitkomsten tussen varianten verschillen zonder dat dit door de modelinvoer verklaard wordt. De modelleurs van Goudappel (en data-onderdeel Dat.mobility) hebben nu voor het eerst deze techniek naar de praktijk kunnen brengen waarbij de zogenaamde statistische ruis volledig is weggenomen.
Possel: “Net als bij de traditionele modellen kunnen we nu modelscenario’s goed met elkaar vergelijken, waarbij we zeker weten dat de verschillen veroorzaakt worden door de modelinvoer en niet door de onderliggende kansberekeningen. We benutten hiermee de grote voordelen die de nieuwe generatie verkeersmodellen beleidsmatig biedt, zonder daar procesmatige nadelen voor terug te krijgen.”
Octavius is sinds de zomer van 2021 in Almere in gebruik en in 2024 opgeleverd in Zwolle, Purmerend, Drechtsteden en Midden-Holland.
Zwolle: mobiliteitstransitie
In Zwolle komen er tot 2030 12 duizend nieuwe woningen bij. “Dat levert vraagstukken op rond het effect van vergrijzing op mobiliteit, maar ook over de mobiliteit en ontsluitingsstructuur in potentiële uitbreidingslocaties, die met het huidige verkeersmodel niet kunnen worden beantwoord,” zegt Pieter de Jong, senior adviseur mobiliteit bij de Gemeente Zwolle. Daarom is besloten om door Goudappel een multimodaal verkeersmodel te laten ontwikkelen gebaseerd op een nieuwe rekenmethode (basisjaar: 2018, prognosejaar: 2030).
Zwolle gebruikt al jaren een traditioneel verkeersmodel voor de berekening van verkeerscijfers voor het gemotoriseerde verkeer. Pieter de Jong: “Dat doen we deels voor verkeerskundige studies, hoofdzakelijk ontwerpvraagstukken, en voor effectberekeningen ten behoeve van ruimtelijke ordeningsprojecten (RO). Zoals veel andere steden richt Zwolle zich nu op een mobiliteitstransitie waarbij in de stad meer ruimte komt voor voetganger en fiets zodat de verblijfskwaliteit toeneemt. Parkeren wordt in hubs opgelost. Dat geeft andersoortige vragen waarbij veel vaker uitwisseling tussen modaliteiten en ketenmobiliteit aan bod komt.”
Aanhaken op provinciaal verkeersmodel
Dankzij Octavius kunnen mobiliteitsprognoses voor de lange termijn worden gemaakt. Uniek is dat binnen deze oplossing geschakeld kan worden tussen meerdere modeltechnieken, net naar waar beleidsmatig de behoefte ligt. Parallel aan de gemeentelijke modelbouw waarin met modellering op microniveau wordt gewerkt, wordt in opdracht van de provincie Overijssel een provinciaal verkeersmodel gebouwd met Octavius dat meer traditioneel is.
Pieter de Jong: “Zwolle maakt uiteraard ook onderdeel uit van dat provinciale verkeersmodel. Het is straks mogelijk om ‘hetzelfde project’ met beide verkeersmodellen door te rekenen waardoor er een goede vergelijking kan worden gemaakt tussen de beide modeltechnieken. Een mooi moment om de meerwaarde van het modelleren van individuele ritketens aan te kunnen tonen.”
