MKBA: maatschappelijke waarde OV-coach in beeld Elke geïnvesteerde euro levert gemiddeld €1,50 maatschappelijke voordelen op

Fotograaf: Vera Duivenvoorden

OV-coach: hulp bij zelfstandig reizen

De OV-coach - een voorbeeld van publieke mobiliteit - helpt iedereen vanaf 12 jaar in de vervoerregio Amsterdam die moeite heeft met zelfstandig reizen op weg in het openbaar vervoer en op de fiets. Met persoonlijke begeleiding van OV-coaches oefenen deelnemers de routes, handelingen en regels die nodig zijn om zelfstandig te reizen. De coaches zijn stagiairs van sociale of zorgopleidingen die hierdoor zelf ook ervaring opdoen in het begeleiden van mensen.

Procesevaluatie

In 2023 voerden we al een procesevaluatie uit voor dit project. Hieruit bleek dat het OV-coach project zowel door medewerkers, stagiairs als deelnemers heel positief wordt ervaren. Het proces is helder en gestructureerd, er is ruimte voor zorgvuldige matching, intensieve traject- en praktijkbegeleiding en maatwerk en structurele kwaliteitsbewaking. Ook bedient het project een brede doelgroep en heeft de Vervoerregio Amsterdam de OV-coach ontwikkeld tot een overdraagbare dienst die ook geschikt is voor uitrol in andere regio’s. Belangrijk onderdeel van het succes is de domein overkoepelende samenwerking tussen het sociale en mobiliteitsdomein.

Maatschappelijke kosten-batenanalyse (MKBA): inzicht in financiële en maatschappelijke effecten

Hoewel de procesevaluatie positieve resultaten liet zien, is de waarde van projecten in het sociale domein vaak lastig uit te drukken in geld. Daarom voerden we een maatschappelijke kosten-batenanalyse (MKBA) uit, waarmee we naast financiële effecten, ook maatschappelijke effecten zoals tijdwinst, sociale inclusie en welzijn in beeld brengen. 

De MKBA van het project OV-coach beslaat de periode 2020-2028 en combineert data, praktijkinzichten en literatuur. Zo analyseerden we de trajectregistraties uit het project, brachten we effecten in kaart met experts en betrokkenen, verifieerden we inzichten met OV-coaches uit de praktijk en vergeleken we deze met binnen- en buitenlandse studies over vergelijkbare projecten. Ook formuleerden we samen met alle betrokkenen we een nul alternatief: een schets van de situatie zonder het OV-coach project, waarin de doelgroep minder ontplooiingsmogelijkheden zou hebben. Door hiermee te vergelijken, wordt de meerwaarde van het project concreet toetsbaar. 

Baten-kostenverhouding van 1,5

In onze analyse keken we naar de volgende directe effecten van het project:

1. Hogere ov-opbrengsten
2. Verbeterde bereikbaarheid
3. Toegenomen sociale inclusie en participatie
4. Verbeterde gezondheid
5. Lagere kosten voor doelgroepenvervoer
6. Tijdbesparing voor mantelzorgers
7. Verbetering welbevinden
8. Werkervaring voor stagiairs

De uitkomst van onze MKBA is helder: met een baten-kostenverhouding van 1,5 overstijgen de maatschappelijke baten ruimschoots de kosten. Met andere woorden: iedere geïnvesteerde euro in het OV-coach project levert gemiddeld €1,50 aan maatschappelijke voordelen op. Hoewel de financiële effecten overtuigend zijn, zit de grootste waarde misschien wel in de minder grijpbare (indirecte) effecten: het bij deelnemers toegenomen gevoel van zelfstandigheid, welzijn en volwaardig kunnen deelnemen aan de maatschappij door een grote kans op onderwijs en werk. Daarmee sluit het OV-coach project naadloos aan op het VRA-beleid om brede welvaart te verbeteren. 

Lees hier ons hele onderzoek

Belang van structureel monitoren 

Projecten zoals de OV-coach worden een onmisbaar onderdeel van een inclusief publiek mobiliteitssysteem, zeker wanneer de vraag naar doelgroepenvervoer groeit. Deze MKBA toont aan dat investeringen in inclusieve mobiliteit maatschappelijk én economisch renderen. Het is een eerste, onderbouwde stap om de maatschappelijke impact van projecten zoals OV-coach structureel te meten. Goudappel adviseert de VRA dan ook om door te gaan op de ingeslagen weg, waar passend op te schalen en de effecten structureel te blijven monitoren. Zo ontstaat een stevig fundament voor vervolgstappen. 

De resultaten van deze MKBA zijn gedeeld met gemeenten, vervoerders en andere stakeholders en worden gebruikt bij gesprekken met andere regio’s met vergelijkbare plannen of projecten. Ook voor hen zou een MKBA van meerwaarde kunnen zijn, omdat zo in de toekomst een completer beeld ontstaat van de effecten van dit soort projecten. 

Opdrachtgever: Vervoerregio Amsterdam
Jaar: 2025