Hoe scoren grote gemeenten op brede welvaart?
Hoe scoort mijn gemeente op brede welvaart en hoe vergroot ik deze? Een belangrijke vraag voor veel gemeentes die werken aan het verbeteren van leefbaarheid en het welzijn van burgers. De keuzes die we maken op het gebied van mobiliteit, spelen hierbij een belangrijke rol. Daarom brengen we met de benchmark Brede Welvaart & Mobiliteit in kaart hoe gemeentes met hun mobiliteitsbeleid bijdragen aan brede welvaart. Benieuwd welke grote gemeentes dit goed doen, wat hun succesfactoren zijn en welke verbeterkansen er zijn? Ontdek het op deze pagina.
Inzichten voor grote gemeenten (>100.000 inwoners)
De benchmark Brede Welvaart & Mobiliteit brengt in beeld hoe Nederlandse gemeenten scoren op brede welvaart in relatie tot mobiliteit, wat succesfactoren zijn en welke verbeterkansen we zien. Om de verschillende gemeentes eerlijk met elkaar te kunnen vergelijken, verdelen we deze in vier categorieën, op basis van inwoneraantal. Van de 342 Nederlandse gemeenten, vallen er 32 in de categorie grote gemeenten (meer dan 100.000 inwoners). Het gaat hierbij om zowel de vier grote steden als andere grote gemeenten, waarvan we de meesten vinden in de Randstad, Gelderland en Noord-Brabant.

Brede welvaart in relatie tot mobiliteit in de grote Nederlandse gemeenten: hoe donkerder oranje, hoe hoger de brede welvaart
10 grote gemeenten met hoogste brede welvaart in relatie tot mobiliteit
- Amsterdam
- Utrecht
- Leiden
- Delft
- Groningen
- Eindhoven
- Haarlem
- Arnhem
- Deventer
- Dordrecht
Wat valt op?
- In algemene zin scoren grote gemeenten hoog op brede welvaart in relatie tot mobiliteit. Van de 32 gemeenten met meer dan 100.000 inwoners, vinden we er 20 terug in de top 50 van Nederland. Amsterdam, Utrecht, Leiden en Delft staan zelfs in de top 10.
- Die hoge score heeft meerdere oorzaken:
- Banen en voorzieningen dichtbij, ook zonder auto
Banen en voorzieningen zoals onderwijs zijn in grote gemeenten binnen een korte reistijd beschikbaar met verschillende modaliteiten – ook voor inwoners zonder auto. Gemeenten zonder duidelijke stadskern (zoals Haarlemmermeer of Westland) of gemeenten die verder van andere steden liggen (zoals Emmen) hebben het hier lastiger. - Meer lopen en fietsen, koploper elektrisch vervoer
Doordat er veel wordt gelopen en gefietst en het aandeel openbaar vervoer hoger is dan het landelijk gemiddelde, is de CO₂ uitstoot per inwoner laag. Ook lopen grote gemeenten – vooral de vier grote steden – voorop qua elektrisch vervoer.
- Banen en voorzieningen dichtbij, ook zonder auto
- Er zijn ook verbeterkansen, zoals:
- Het verbeteren van de luchtkwaliteit en verminderen van geluidshinder
Ondanks dat mensen in grote steden meer fietsen en lopen, wat goed is voor de gezondheid, is de luchtkwaliteit er slechter dan gemiddeld. Ook is er meer geluidshinder. - Meer ruimte maken voor groen
In grote gemeenten is de druk op de openbare ruimte groot: het is er steniger en er is minder groen. Dat zorgt voor hittestress.
- Het verbeteren van de luchtkwaliteit en verminderen van geluidshinder
Specifieker inzicht in brede welvaart in uw gemeente?
Met onze Monitor Brede Welvaart & Mobiliteit krijgt u inzicht in brede welvaart in relatie tot mobiliteit in uw gemeente en onderzoeken we aanknopingspunten om dit met mobiliteitsbeleid te verbeteren.
Bekijk onze aanpak
Opvallende voorbeelden
Apeldoorn: gezondste en leefbaarste grote gemeente
Apeldoorn scoort goed op gezondheid en leefbaarheid. Door de ruime opzet van de stad en de nabijheid van groen is de luchtkwaliteit hier beter, is er minder geluidhinder en is de openbare ruimte minder stenig dan in andere grote gemeenten. Qua duurzaamheid doet Apeldoorn het minder goed doordat mensen nog relatief vaak de auto nemen.
Leiden: een stad van uitersten
Leiden behoort als zeer compacte middelgrote stad tot de top op economie & bereikbaarheid, sociale inclusie en duurzaamheid - de onderwerpen waarop grote gemeenten sowieso goed scoren. De nabijheid van andere grote steden en veel bestemmingen binnen loop- en fietsafstand dragen hier aan bij. Qua leefomgeving en gezondheid scoort Leiden lager dan gemiddeld: de druk op de openbare ruimte is groot.
Disclaimer
De ranking van een gemeente is uitsluitend een vergelijking met andere soortgelijke gemeenten en geen waardeoordeel. Voor deze benchmark is alleen gekeken naar indicatoren die een relatie hebben met mobiliteit. Daarom kan een gemeente die lager scoort in onze benchmark alsnog een hoog brede welvaartsniveau hebben en vice versa. De indicatoren waar lager op wordt gescoord, kunnen wel als aandachtspunten worden gezien.