“Nederland is niet zo dichtbevolkt als we denken”
Daan Zandbelt is stedenbouwkundige, architect en partner bij De Zwarte Hond in Rotterdam. Daarnaast vervult hij in het nieuwe jaar de functie van Spoorbouwmeester. Met een brede ervaring in complexe gebiedsontwikkelingen en regionale strategieën richt hij zich op de vraag hoe we onze steden leefbaar en toekomstbestendig kunnen maken. Voor Daan draait het om de kracht van de compacte stad: slim ruimtegebruik, het mengen van functies en een aantrekkelijke openbare ruimte waarin drukte niet als probleem voelt, maar juist bijdraagt aan sociale cohesie en brede welvaart. Tijdens 'Samen Ruimte Maken: de volle stad' deelt hij zijn visie.
Fotograaf: Marcel Krijger
“Ik zie steden eigenlijk niet zo gauw als 'vol'. Liever spreek ik over de compacte stad en dat is iets wat zeker niet negatief hoeft te zijn. In Nederland heerst het idee dat we het drukste, meest dichtbevolkte land ter wereld zijn, maar dat valt eigenlijk heel erg mee. Er zijn veel landen en regio’s dichter bevolkt dan Nederland, denk daarbij aan Zuid-Korea of Noordrijn-Westfalen, onze Duitse buurregio. De vraag is dus niet alleen of het vol is, maar ook: vol waarmee? Met mensen, gebouwen of bezoekers? En ook de manier waarop de openbare ruimte is ingericht heeft invloed op het gevoel van drukte.”
Zandbelt wijst erop dat Amsterdam in 2020 even veel inwoners had als in 1960, terwijl de stad in oppervlakte verdubbelde. Dat de stad nu toch druk voelt, heeft veel te maken met toerisme, bezoekersstromen en de beleving van drukte.
De compacte stad
Zandbelt is voorstander van de compacte stad. “De beste openbare ruimte is compact en gedefinieerd. Het oogt niet alleen gezelliger, maar vergroot ook de sociale veiligheid en beïnvloedt bijvoorbeeld de keuze om de auto te laten staan. In een compacte stad kun je je dagelijks leven binnen 15 minuten van je huis organiseren. Dat scheelt energie, vervoer en tijd en vergroot bovendien de sociale cohesie. Zo draag je ook gelijk bij aan de brede welvaart. Wie dichtbij voorzieningen woont, heeft meer mogelijkheden om werk, onderwijs of zorg te bereiken."
Voorspelbaarheid en de ‘metro mix’
Drukte hoeft niet per se een probleem te zijn, zegt Zandbelt, het is vooral van belang dat deze voorspelbaar is. Hij introduceerde hiervoor het concept metro mix:
“Het is handig steden in te delen in verschillende zones. Ik deel hem op in reuring, rust en ruis. Op sommige plekken hoort het druk en levendig te zijn, elders juist rustig, en op weer andere plekken mag er wat meer overlast zijn. Als bewoners en ondernemers weten wat waar kan én weten wat zij in de verschillende zones kunnen verwachten, ontstaat er duidelijkheid en ruimte voor initiatief.”
Inspiratie uit andere steden
Zandbelt haalt inspiratie uit steden wereldwijd. “Ik werkte een tijdje veel in Venetië, een voorbeeld van een stad die nu veel met massatoerisme te maken heeft. In Venetië kun je - ondanks de drukte - altijd rustige plekken vinden. De drukte is geconcentreerd op bepaalde straten en plekken. Een ander goed voorbeeld van een helder georganiseerde stad is Tokio. Tokio, met 14 miljoen inwoners binnen de stadsgrenzen, wisselt af met duidelijke zones en kan in sommige woonwijken zelfs dorps aanvoelen. Terwijl het een straat verderop weer heel druk kan zijn.”
Over dit onderwerp vertelt Daan Zandbelt meer op 25 november tijdens Samen Ruimte Maken: de volle stad.
Over Daan Zandbelt
Daan Zandbelt is stedenbouwkundige, architect en partner bij De Zwarte Hond in Rotterdam, en vanaf 1 januari 2026 vervult hij de functie van Spoorbouwmeester. Hij werkt aan complexe stedelijke projecten die variëren van regionale structuurvisies tot precieze ruimtelijke, stedenbouwkundige en architectonische interventies. Van 2016 tot 2020 was hij werkzaam als Rijksadviseur voor de Fysieke Leefomgeving en adviseerde hij het Rijk over ruimtelijk-maatschappelijke kwesties.
Momenteel is hij betrokken bij diverse gebiedsontwikkelingen, veelal rond stations en regionale ontwikkelstrategieën verspreid over Nederland. Daarnaast is hij Bouwmeester bij AM Gebiedsontwikkeling en supervisor in Amsterdam ArenA Poort en Hart van Zuid in Hengelo.
