Omgevingswet naleven? Zo pakt u het aan
Meer decentralisatie en participatie, plannen integraal beoordelen en meer monitoren en evalueren. Enkele kernpunten uit de Omgevingswet die op 1 januari 2024 in werking is getreden. De wet die 26 wetten en regels met betrekking tot de fysieke leefomgeving vereenvoudigt en bundelt. Gemeentes moeten met de Omgevingswet aan de slag, maar hoe pak je dit aan? Wij keken naar de wet vanuit mobiliteitsperspectief en helpen u graag op weg met aandachtspunten die betrekking hebben op het mobiliteitsdomein.
Waarom is de Omgevingswet geïntroduceerd?
In de Omgevingswet zijn 26 wetten samengevat in één wet voor de leefomgeving. Samengevat streeft de Omgevingswet de volgende doelen na:
- Het vereenvoudigen en flexibiliseren van regelgeving en procedures, om zo de complexiteit te verminderen en de snelheid en efficiëntie van besluitvorming te vergroten.
- Het bevorderen van een integrale benadering van de fysieke leefomgeving, waarbij verschillende aspecten zoals ruimte, infrastructuur, milieu, water en natuur in samenhang worden bekeken en aangepakt.
- Het vergroten van de betrokkenheid en participatie van burgers, bedrijven en andere belanghebbenden bij de ontwikkeling en besluitvorming over de leefomgeving.
- Het stimuleren van duurzame ontwikkeling en het behoud en verbetering van de kwaliteit van de leefomgeving, met oog voor zowel huidige als toekomstige generaties.
- Het bieden van meer ruimte voor lokaal maatwerk, zodat gemeenten en andere overheden beter kunnen inspelen op specifieke lokale omstandigheden en behoeften.
Omgaan met belangrijke aandachtspunten uit de Omgevingswet
Decentralisatie: meer lokale verantwoordelijkheid en behoefte aan data
Gemeenten krijgen meer vrijheid om hun ruimtelijk beleid vorm te geven. Naast verantwoordelijkheid voor de inrichting van de fysieke leefomgeving, brengt dit ook verantwoordelijkheid voor het implementeren en handhaven van regelgeving met zich mee. Denk bijvoorbeeld aan milieuregels voor het vaststellen en continu meten van omgevingswaarden. Een voorbeeld hiervan is de monitoring van het geluidsniveau langs wegen. Om te kunnen voldoen aan de verplichtingen die voortvloeien uit de Omgevingswet, hebben gemeente veel verschillende data nodig. Wij adviseren u dan ook om tijdig aan de slag te gaan met het verzamelen van deze data. Een verkeersmodel verzamelt al veel van data die u nodig heeft. Controleer of uw verkeersmodel voldoende actueel is om u van de juiste data te voorzien. Beschikt uw gemeente nog niet over een verkeersmodel? Wellicht is dit een goed moment om de mogelijkheden te onderzoeken. Een alternatief is het uitvoeren van verkeerstellingen. Wij adviseren u graag welke wijze van dataverzameling het beste past is bij uw situatie.
Voldoen aan de Omgevingswet? Lees hoe een Basiskaart Geluidsemissie helptMonitoring en Evaluatie: continu meten voor een effectief beleid
De Omgevingswet stelt specifieke eisen aan het monitoren en evalueren van beleid om ervoor te zorgen dat de gestelde doelen voor de fysieke leefomgeving daadwerkelijk worden behaald. De wet benadrukt het belang van een continu proces waarin zowel de effecten van het gevoerde beleid op de leefomgeving als de doeltreffendheid ervan, systematisch worden gevolgd en geanalyseerd. Dit om beleidsmakers en belanghebbenden tijdig inzicht te bieden zodat zij, indien nodig, beleidsaanpassingen kunnen doen. Dit continue proces van monitoring en evaluatie is cruciaal voor een adaptief beheer van de leefomgeving, waarbij leren van ervaringen en het flexibel inspelen op nieuwe ontwikkelingen, centraal staan. De Omgevingswet stelt daarom de eis dat overheden transparante, toegankelijke en actuele informatie beschikbaar stellen over de staat van de leefomgeving, en dat zij regelmatig rapporteren over de voortgang en de effectiviteit van het beleid.
Richt een betrouwbare meetcyclus in om te voldoen aan de Omgevingswet. Lees meer
Voldoen aan de Omgevingswet met een continue en betrouwbare meetcyclus voor het evalueren en bijsturen van mobiliteitsbeleid
Het organiseren van participatietrajecten
De Omgevingswet legt de verantwoordelijkheid voor participatie nadrukkelijk bij de initiatiefnemer. Dit kan de overheid zijn, maar ook een projectontwikkelaar. De Omgevingswet schrijft voor dat participatie een verplicht onderdeel is van besluitvorming. Op strategisch niveau wanneer het om visievorming gaat, maar ook op concreter tactisch en operationeel planniveau wanneer het om de uitwerking gaat. Bij het opstellen van bijvoorbeeld een gemeentelijke mobiliteitsvisie, als onderdeel van een omgevingsvisie, worden belangrijke keuzes gemaakt die direct invloed hebben op de leefomgeving van burgers. Een participatieproces op stadsniveau en later projectniveau maakt dan deel uit van het plan. Wij hebben veel ervaring met het vormgeven van participatietrajecten en vertellen u graag waar u rekening mee moet houden.
Participatietraject organiseren? Bekijk hoe Goudappel u helptWaarborgen van een integrale benadering
Integraliteit betekent volgens de Omgevingswet dat bij de ontwikkeling van beleid rekening wordt gehouden met een breed spectrum van belangen, waaronder duurzaamheid, gezondheid, veiligheid, economische ontwikkeling en milieu, ook wel het brede welvaartsperspectief genoemd. Dit vereist een holistische benadering waarvoor verschillende beleidsdomeinen samenwerken en afstemmen om tot evenwichtige besluitvorming te komen die bijdraagt aan de kwaliteit van de fysieke leefomgeving. Bij Goudappel kijken we met een integrale blik naar mobiliteitsvraagstukken. Waar nodig nemen we meerdere beleidsterreinen mee in ons onderzoek en we laten onze oplossingsrichtingen aansluiten op de belangen van alle partijen. Een procesmanager kan de samenwerking tussen verschillende stakeholders en beleidsdomeinen faciliteren en in goede banen leiden, en hiermee het overzicht behouden op het totaalplaatje.
Hoe Goudappel adviseert vanuit een integrale visie. Lees meerEenvoudig beter?
De Omgevingswet heeft als slogan “eenvoudig beter”. De komende jaren gaan we in de praktijk ervaren of de Omgevingswet deze slogan zal waarmaken. Goudappel staat in elk geval voor u klaar om samen met u, in lijn met de Omgevingswet, invulling te geven aan ruimtelijke opgaves.