Veelgestelde vragen over OmniTRANS Horizon

1. Wat is OmniTRANS Horizon?
OmniTRANS Horizon is een oplossing waarmee een strategisch verkeersmodel wordt gemaakt. Strategische verkeersmodellen worden door beleidsmakers gebruikt om uitspraken te doen over de mobiliteit in een stad of regio over tien tot vijftien jaar, om zo de effecten van beleidsmaatregelen vooraf te toetsen. OmniTRANS Horizon doet dit op een andere manier dan we gewend waren. Afhankelijk van de beleidsvragen die het model moet beantwoorden kan in meer of mindere mate rekening worden gehouden met ketenmobiliteit, voorkeuren van doelgroepen, combinaties van vervoerswijzen en de kwaliteit van de verkeersafwikkeling. OmniTRANS Horizon werkt met innovatieve modeltechnieken en rijke databronnen gebaseerd op de in Nederland meest gebruikte OmniTRANS-rekensoftware.

2. Hoe verschilt de aanpak van OmniTRANS Horizon met de aanpak van andere verkeersmodellen?
Binnen OmniTRANS Horizon gebruiken we een innovatieve techniek om verplaatsingen te modelleren: de zogenaamde microvraagmodelleringstechniek. We noemen deze techniek 'Octavius' en deze berekent het gehele dagelijkse verplaatsingsgedrag van elk individu, in plaats van het gemiddelde gedrag dat traditionele modellen beschrijven. Hierbij houden we rekening met drie soorten invloeden op gedragskeuzes:

1. De persoonskenmerken van het individu zelf, zoals leeftijd, geslacht, autobezit en gezinssamenstelling.
2. Zijn of haar eerder gemaakte keuzes op de dag. Is iemand ’s ochtends met de auto naar het werk gegaan, dan komt hij/zij ’s avonds natuurlijk ook met de auto terug en niet met de trein. De volledige logische ritketen wordt dus gemodelleerd.
3. Keuzen van eventuele andere gezinsleden. Heeft een gezin maar één auto en is die al door iemand in gebruik, dan zijn andere gezinsleden op andere modaliteiten zoals het openbaar vervoer of een deelauto aangewezen.

De drie bovenstaande gedragsinvloeden zijn essentieel om binnen een verkeersmodel verschillende doelgroepen te onderscheiden en eventuele deelsystemen te kunnen modelleren.

3. Wat zijn de voordelen van de microvraagmodelleringstechniek Octavius in OmniTRANS Horizon?

• Ten eerste komen de uitkomsten beter overeen met de werkelijkheid. Dit komt onder andere doordat er ritketens worden gemodelleerd (zoals huis – werk – winkel – huis) en er interactie met andere gezinsleden is. Het hele keuzeproces van mensen wordt dus veel gedetailleerder in beeld gebracht, wat met name in hoogstedelijke omgevingen met veel interactie en keuzes zorgt voor nauwkeuriger modellen.
• Ten tweede is het mogelijk om de mobiliteit van verschillende doelgroepen in beeld te brengen. Dit komt doordat er wordt gerekend met individuele personen met hun eigen persoonskenmerken en gedragskeuzes. Deze kenmerken zijn uitgebreider dan in traditionele verkeersmodellen waarin alleen met gemiddelde groepen mensen wordt gerekend.
• Tot slot is OmniTRANS Horizon flexibel richting de toekomst. Het hele systeem is namelijk een raamwerk met de mogelijkheid om in de toekomst nieuwe keuzemodellen toe te voegen wanneer er nieuwe mobiliteitsconcepten ontstaan, zonder dat daarbij de hele modelsystematiek uitgebreid moet worden.

4. Is OmniTRANS Horizon geschikt voor MaaS en andere nieuwe vervoersconcepten?
Verkeersmodellen op basis van OmniTRANS Horizon zijn volledig voorbereid op nieuwe vervoersconcepten. In samenwerking met de Universiteit Twente hebben we al deelconcepten en Hubs in een verkeersmodel doorgerekend. Om deze uitkomsten echt goed op waarde te kunnen schatten, zijn er wel meer onderzoeken in de praktijk nodig over de gedragskeuzes van mensen die van dit soort concepten gebruik maken. Zo is er bijvoorbeeld nog erg weinig data in het ODiN (Onderzoek Onderweg in Nederland, CBS) aanwezig over dit soort nieuwe mobiliteitsconcepten. Naar gelang er meer data beschikbaar komt zullen de modellen voor dit soort nieuwe mobiliteitsconcepten steeds beter worden.

5. Voor welke beleidsvragen in  OmniTRANS Horizon geschikt?
OmniTRANS Horizon is een totaaloplossing en kan schakelen tussen verschillende modeltechnieken om antwoord te geven op de gestelde beleidsvragen. In gebieden waar beleidsmakers geconfronteerd worden met vragen over de samenstelling van mobiliteitsbewegingen (“wat voor soort mensen komen ergens wonen, wat voor verplaatsingen maken ze, op welke doelgroepen moet ik mijn beleid richten”) of innovatieve mobiliteitsconcepten kunnen we de microvraagmodelleringstechniek Octavius inzetten. In gebieden waar alleen een inschatting van intensiteiten gewenst is, schakelen we net zo gemakkelijk terug naar meer traditionele technieken zoals het zwaartekracht model. Een verkeersmodel op basis van OmniTRANS Horizon is dus geschikt voor vrijwel alle typen beleidsvragen.

6. Hoe toepasbaar is OmniTRANS Horizon in de praktijk?
De microvraagmodelleringstechniek Octavius binnen OmniTRANS Horizon is een innovatieve toepassing die is afgeleid uit wetenschappelijk onderzoek, maar deze is wel specifiek doorontwikkeld voor gebruik in de praktijk. Een kenmerk van micromodellen is namelijk dat ze werken met kansverdelingen, waardoor de zuivere vergelijkbaarheid van modelscenario’s onder druk komt te staan. De gebruiker van een model wil natuurlijk niet dat in de ene variant een persoon de auto kiest en in de andere variant de fiets terwijl dit niks met de wijzigingen in de variant te maken heeft. Dit fenomeen komt door het gebruik van kansverdelingen echter wel in micromodellen voor en dit noemen we statistische ruis. Dit is een belangrijke reden dat dit soort modellen tot voor kort alleen in wetenschappelijke context werd gebruikt. Het unieke van Octavius binnen OmniTRANS Horizon is dat wij deze statistische ruis volledig kunnen wegnemen. Dit betekent dat gesimuleerde personen in alle varianten dezelfde keuze maken wanneer de wijzigingen in de variant niet op hen van toepassing zijn. Daarmee zijn scenario’s zuiver te vergelijken en benutten we de voordelen van de microbenadering, zonder in beleidstoepassingen last te hebben van de nadelen.

7. Wat zijn de rekentijden van OmniTRANS Horizon wanneer voor een microbenadering wordt gekozen?
De rekentijden voor het schatten van de herkomst-bestemmingsmatrices zullen bij een vergelijkbare zonering iets toenemen ten opzichte van een meer traditionele benadering. Het belangrijkste daarbij is dat de rekentijd in de microbenadering vooral wordt bepaald door het aantal inwoners in Nederland en de zonering in het studiegebied. De rekentijd neemt dan ook niet verder toe als een extra motief of vervoerswijze wordt toegevoegd, waarbij in de traditionele modellen de rekentijden dan juist wel exponentieel toenemen. OmniTRANS Horizon is daarmee beter schaalbaar richting de toekomst wanneer nieuwe mobiliteitsconcepten kunnen ontstaan.

8. Heeft OmniTRANS Horizon meer inputdata nodig dan een traditioneel model?
Het model biedt de mogelijkheden om meer inputgegevens te gebruiken, vooral aan de ruimtelijke kant van een verkeersmodel. Waar je in een traditionele modelaanpak voor een prognose vooral het aantal woningen en bedrijventerreinen in een planjaar moest aangeven, kan je nu ook invoeren wat voor type mensen in die nieuwe woningen komt te wonen. Zijn het vooral singles, gezinnen of senioren? Weet je dit nog niet, dan kan je ook van een gemiddelde bevolkingsopbouw uitgaan.

9. Hoe zien de resultaten van een verkeersmodel met OmniTRANS Horizon eruit?
Binnen OmniTRANS Horizon wordt er uiteindelijk ‘gewoon’ een toedeling op wegvakniveau gemaakt, of er nu voor de microbenadering of de zwaartekrachtbenadering wordt gekozen. Op toedeelniveau blijven dus alle bestaande indicatoren bestaan, zoals I/C-waarden en voertuigkilometrage. Wanneer er gewerkt is met de microbenadering komen er echter ook extra effectindicatoren bij. Bijvoorbeeld “hoeveel voertuigkilometers worden door een bepaalde doelgroep gemaakt?”.

10. Is een OmniTRANS Horizon-model ook overdraagbaar en universeel toepasbaar?
Net zoals bij bestaande verkeersmodellen wordt een verkeersmodel ontwikkeld binnen OmniTRANS Horizon op een zodanige manier opgeleverd dat ook de opdrachtgever of andere consultants het kunnen toepassen wanneer deze beschikken over de OmniTRANS- rekensoftware.