4 tips voor het integreren van logistiek in verkeersbeleid

Goederenvervoer en planologie: nog geen harmonieus huwelijk

Nederland is een land van transport en overslag. Dankzij de havens van Rotterdam en Amsterdam; Schiphol en hun uitstekende achterlandverbindingen richting Frankrijk, Italië, Duitsland en de Baltische Staten staan we bekend als de ‘Gateway to Europe’. Goederenvervoer omhelst echter meer dan alleen het vervoer van containers en bulkgoederen over het Europese transportnet (TEN-T).  

Denk aan de levering van bouwmaterialen, gereedschappen en personeel aan bouwplaatsen, het op- en afbouwen van evenementen of het inzamelen en verwerken van PMD, GFT en papier. Al deze vormen van goederenvervoer bieden werkgelegenheid in Nederland. Daarnaast heeft goederenvervoer een cruciale functie om ervoor te zorgen dat wij als inwoners onze activiteiten kunnen ontplooien. Toch is deze diversiteit aan type vervoer nauwelijks zichtbaar: letterlijk en figuurlijk. Letterlijk omdat vaak data ontbreekt over logistieke stromen op het vaar-, spoor en wegennet en figuurlijk omdat, soms ook bewust, goederenvervoer vaak als ‘lelijke’ ongewenste stroom wordt gezien. Dat heeft ervoor gezorgd dat in Nederland goederenvervoer nog niet integraal wordt meegenomen in verkeersplanologie en stedenbouw.

Groei van aantal inwoners = groei goederenvervoer 

Nederland staat voor een woningbouwopgave; we gaan bijna één miljoen woningen bouwen. Deze groei van woningen en daarmee inwoners zorgt direct ook voor een toename van goederenvervoer. Onderstaande voorbeelden illustreren deze wisselwerking tussen goederenvervoer, ruimtelijk beleid en mobiliteitsbeleid:  

• Naast wonen moet er voldoende ruimte zijn voor werken en recreëren. De groei in aantal woningen zorgt voor een groei van andere functies, zoals bedrijven, retail, horeca en sportvoorzieningen. En voor elk van die functies is een goede toevoer van diverse goederen en diensten essentieel om te functioneren.  
   
• Nieuwe stedenbouwkundige plannen betreffen vaak het herontwikkelen van bestaande gebieden, zoals verouderde industrieterreinen. Denk daarbij aan de Merwede Kanaalzone in Utrecht, Haven-Stad in Amsterdam, of de Binckhorst in Den haag. Toch vindt op deze terreinen nog veel logistieke activiteiten plaats, zoals bijvoorbeeld afvalinzameling- en verwerking. Het verplaatsen van deze activiteiten in niet alleen een ruimtelijk vraagstuk, maar heeft ook direct impact op de gehele logistieke keten.
  
  Ter illustratie: het verplaatsen van een stedelijk afvaloverslagpunt naar een andere locatie kan leiden tot meer gereden kilometers en benodigde tijd voor de vuilniswagens en dus al snel tot een aanzienlijke verhoging van de afvalstoffenheffing. 
   
• Nederland zet in op een energietransitie, waarbij een diversiteit aan schone energiebronnen ons moet helpen, zo ook waterstof. De havens van Amsterdam en Rotterdam zetten dan ook in op de overslag van de dergelijke stoffen waarna deze via binnenvaart of spoor verder het land of naar Europa worden vervoerd. Binnen de stedenbouw is veel aandacht voor het verdichten rondom ov-knooppunten, maar ook watergebonden wonen. Deze ontwikkelingen hebben direct impact op de mogelijkheden om deze duurzamere energiebronnen te kunnen vervoeren. Naast schoon, zijn ze ook licht ontvlambaar, waardoor transport op ruime afstand van bebouwd gebied moet plaatsvinden. 

Wereld van planologie en goederenvervoer samenbrengen

Veel van de projecten die we Goudappel doen, hebben een focus op personenmobiliteit. Desalniettemin bekijken we vraagstukken integraal. Vaak blijkt dat goederenvervoer een substantieel aandeel heeft in een mobiliteitssysteem en daarmee een belangrijk puzzelstuk is bij het uitwerken van een oplossingsrichting of een visie. Om de werelden van planologie en goederenvervoer met elkaar te verbinden, moeten we goederenvervoer vaker meenemen bij het werken aan vraagstukken. Ook u als beleidsmaker kan daaraan bijdragen.