Mobiliteitsvisie Merwedekanaalzone: belangrijke rol voor deelmobiliteit

Over de Merwedekanaalzone

In de gehele Merwedekanaalzone is plek voor ruim 6.000 tot 9.000 nieuwe woningen. Deze complete stadswijk wordt het toonbeeld van gezond en duurzaam leven: met vernieuwende toepassingen voor hergebruik, energiewinning, klimaatadaptie en innovatieve mobiliteitsoplossingen. De Merwedekanaalzone wordt niet alleen een plek voor prettig wonen, maar zal ook functioneren als een nieuwe verbindende schakel tussen de omliggende wijken.

Wat hebben we gedaan?

Bij het opstellen van de milieueffectrapportage (MER) en Ruimtelijke Agenda van de Omgevingsvisie Merwedekanaalzone in 2018 werd uitgegaan van ruimte voor 6.000 woningen. De gemeente deed Goudappel het verzoek om te onderzoeken welke mobiliteitsmaatregelen nodig waren om door te groeien naar 10.000 woningen. 

Onderzoek mobiliteit Merwedekanaalzone

Voor ons onderzoek Mobiliteit Merwedekanaalzone onderzochten we wat er met de bereikbaarheid en leefbaarheid in Utrecht gebeurt bij volledige transformatie van de Merwedekanaalzone met 9.000 woningen in 2030. Bij de analyse zijn de grenzen opgezocht van wat mogelijk is binnen de kaders van het beleid. Dan gaat het bijvoorbeeld om een gemiddelde parkeernorm van 0,7 parkeerplaats per woning.

Uit de analyse bleek dat op basis van deze plannen de Merwedekanaalzone zoveel autoverkeer zou veroorzaken, dat de bereikbaarheid en leefkwaliteit van de omgeving in het gedrang komt. Ook kunnen fietsers en voetgangers niet meer veilig oversteken. Er is simpelweg te weinig ruimte voor alle mobiliteit.

Verschuiving naar duurzame mobiliteit nodig

Een toename van inwoners, arbeidsplaatsen en bezoekers in Utrecht zal leiden tot meer verplaatsingen. Om het totale ruimtegebruik voor mobiliteit op hetzelfde niveau te houden, moet mobiliteitsgroei worden opgevangen zonder dat dit ten koste gaat van de fysieke ruimte in de stad.

In Utrecht betekent dat een verschuiving van autogebruik naar lopen, fietsen, openbaar vervoer en deelmobiliteit. Met het principe van Healthy Urban Living kiest de gemeente voor binnenstedelijke verdichting die bijdraagt aan een gezonde toekomst (waarin economische vitaliteit, toeristische aantrekkingskracht, culturele vitaliteit, leefbaarheid, veiligheid en duurzaamheid in wijken en buurten met elkaar verbonden zijn). Lopen en fietsen voor winkelen, woon-werkverkeer en recreatie draagt hier aan bij.

Multimodale deelconcept

Het tweede onderzoek richt zich op het mobiliteitsconcept voor de Merwedekanaalzone. Samen met Rebel werkten we hiervoor het concept van multimodale mobility HUBS uit als innovatieve oplossing voor Merwede (het deelgebied tussen de Utrechtse Wilhelminalaan en de Beneluxlaan), en als mogelijke oplossing voor andere binnenstedelijke verdichtingsgebieden.

In het concept besteden we aandacht aan:

• Deelauto's verspreid door het gebied en gestald in ondergrondse parkeergarages
• HOV-verbinding: langs Merwede loopt een HOV-verbinding met diverse haltes, in eerste instantie als hoogwaardige busverbinding en op termijn mogelijk als light railverbinding (Merwedelijn)
• Taxi’s op afroep (en op termijn zelfs zelfrijdende voertuigen op afroep)
• Pakketwanden: in elke parkeergarage komt een onbemande pakketwand
• Deelfietsen: elke paar honderd meter kunnen bewoners een standaard-deelfiets ontgrendelen
• Aanwezigheid van dagelijkse voorzieningen zoals een stomerij en koffiebar rondom de HUB (zie ook figuur hieronder)

Mobiliteitsmaatregelen helpen de Merwedekanaalzone verder

In oktober 2021 stemde de gemeenteraad van Utrecht in met de plannen voor de wijk Merwede. Merwede is één van de drie deelgebieden van de Merwedekanaalzone en wordt met 6.000 woningen de grootste van de drie. Meer dan de helft van deze woningen valt in het betaalbare segment en er is veel aandacht voor rustige plekken en groen zoals pleinen, binnentuinen en parken. Alle voorzieningen zoals scholen, sportvoorzieningen en horeca is op loopafstand. Ook is er veel ruimte voor creatieve bedrijvigheid.

Merwede wordt daarmee een van de grootste binnenstedelijke en autovrije wijken van Nederland. Parkeren kan hier alleen aan de rand van de wijk. Hierdoor ligt de focus op wandelen, fietsen en openbaar vervoer. Daarnaast zijn wandel- en fietsbruggen een belangrijk onderdeel van het mobiliteitsconcept van de Merwedekanaalzone om het gebied te verbinden met andere gebieden zoals Park Transwijk. 

Start bouw Merwede

In maart 2025 start de bouw van de eerste 189 woningen in Merwede, achter het trafohuis van Stedin. Dit is de eerste fase van de nieuwe stadswijk die uiteindelijk 6.000 woningen telt. Merwede maakt deel uit van een groot Utrechts bouwplan om tot 2030 maar liefst 63.000 tot 77.000 nieuwe woningen te realiseren.

Opdrachtgever: Gemeente Utrecht
Jaar: 2017 - 2022