Mobiliteitsvisie Merwedekanaalzone: belangrijke rol voor deelmobiliteit

Over de Merwedekanaalzone

In de Merwedekanaalzone is plek voor ruim 6.000 tot 9.000 nieuwe woningen. Deze complete stadswijk wordt het toonbeeld van gezond en duurzaam leven: met vernieuwende toepassingen voor hergebruik, energiewinning, klimaatadaptie en innovatieve mobiliteitsoplossingen. De Merwedekanaalzone wordt niet alleen een plek voor prettig wonen, maar zal ook functioneren als een nieuwe verbindende schakel tussen de omliggende wijken.

In 2018 stelde de gemeenteraad van Utrecht de milieueffectrapportage (MER) en Ruimtelijke Agenda van de Omgevingsvisie Merwedekanaalzone vast. Hierin staat dat er in dit gebied 6.000 woningen mogen worden gebouwd. In de Ruimtelijke Agenda staat ook het verzoek om te onderzoeken of er op een verantwoorde en gezonde manier kan worden doorgegroeid naar 10.000 woningen. Een deel van deze onderzoeken ging over mobiliteit. Goudappel was bij beide onderzoeken betrokken.

Wat hebben we gedaan?

Bij het opstellen van de milieueffectrapportage (MER) en Ruimtelijke Agenda van de Omgevingsvisie Merwedekanaalzone in 2018 werd uitgegaan van ruimte voor 6.000 woningen. De gemeente deed hierin het verzoek om te onderzoeken welke mobiliteitsmaatregelen nodig waren om door te groeien naar 10.000 woningen.

Als vervolg daarvan waren we betrokken bij twee onderzoeken, één naar de strategische mobiliteitsvragen en één naar het mobiliteitsconcept hub in de Merwedekanaalzone. 

Strategische mobiliteitsvragen Merwedekanaalzone

Ten eerste het onderzoek Mobiliteit Merwedekanaalzone, dat ingaat op de strategische mobiliteitsvragen uit de omgevingsvisie. Met het Utrechtse verkeersmodel onderzochten we wat er met de bereikbaarheid en leefbaarheid gebeurt rondom de Europalaan bij volledige transformatie van de Merwedekanaalzone met 9.000 woningen in 2030. Bij de analyse zijn de grenzen opgezocht van wat mogelijk is binnen de kaders van het huidige beleid. Dan gaat het bijvoorbeeld om een gemiddelde parkeernorm van 0,7 parkeerplaats per woning.

Uit de analyse bleek dat op basis van deze plannen de Merwedekanaalzone  zoveel autoverkeer zou veroorzaken, dat de bereikbaarheid van de omgeving in het gedrang komt. Ook kunnen fietsers en voetgangers niet meer veilig oversteken.

Verschuiving naar duurzame mobiliteit nodig

Het totale ruimtegebruik van mobiliteit wordt gevormd door de combinatie van het aantal mensen in Utrecht, de verdeling over de vervoerwijzen en het ruimtegebruik per persoon van elke vervoerwijze. Een toename van inwoners, arbeidsplaatsen en bezoekers in Utrecht zal leiden tot meer verplaatsingen. Om het totale ruimtegebruik voor mobiliteit op hetzelfde niveau te houden, moet mobiliteitsgroei worden opgevangen zonder dat dit ten koste gaat van de fysieke ruimte in de stad.

In Utrecht betekent dat een verschuiving van autogebruik naar lopen, fietsen, openbaar vervoer en deelmobiliteit. Met het principe van Healthy Urban Living kiest de gemeente voor binnenstedelijke verdichting die bijdraagt aan een gezonde toekomst (waarin economische vitaliteit, toeristische aantrekkingskracht, culturele vitaliteit, leefbaarheid, veiligheid en duurzaamheid in wijken en buurten met elkaar verbonden zijn). Lopen en fietsen voor winkelen, woon-werkverkeer en recreatie draagt hier aan bij.

Multimodale deelconcept

Het tweede onderzoek richt zich op het mobiliteitsconcept voor de Merwedekanaalzone. Samen met Rebel werkten we hiervoor het concept van multimodale mobility HUBS uit als innovatieve oplossing voor Merwede (het deelgebied tussen de Utrechtse Wilhelminalaan en de Beneluxlaan), en als mogelijke oplossing voor andere binnenstedelijke verdichtingsgebieden.

In het concept besteden we aandacht aan:

• Deelauto's verspreid door het gebied en gestald in ondergrondse parkeergarages
• HOV-verbinding: langs Merwede loopt een HOV-verbinding met diverse haltes, in eerste instantie in de vorm van een hoogwaardige busverbinding
• Taxi’s op afroep (en op termijn zelfs zelfrijdende voertuigen op afroep)
• Pakketwanden: in elke parkeergarage komt een onbemande pakketwand
• Deelfietsen: elke paar honderd meter kunnen bewoners een standaard-deelfiets ontgrendelen
• Aanwezigheid van dagelijkse voorzieningen zoals een stomerij en koffiebar rondom de HUB (zie ook figuur hieronder)

Mobiliteitsvisie Merwedekanaalzone

De uitkomsten van deze mobiliteitsonderzoeken zijn gebruikt voor het maken van deel 2 van de Omgevingsvisie: het zogenoemde Uitwerkingsplan. Ook hierbij waren we betrokken. De gemeente Utrecht kiest met dit plan voor een gefaseerde ontwikkeling. Ook worden de effecten op het verkeer gemonitord. Het plan is een van de eerste ontwikkelingen in Nederland waarbij volop wordt ingezet op een ambitieus mobiliteitsconcept met de hub als centraal element. 

Bekijk hier de mobiliteitsvisie voor de Merwedekanaalzone

Instemming Merwede

In oktober 2021 stemde de gemeenteraad van Utrecht in met de plannen voor de wijk Merwede. Merwede is één van de drie deelgebieden van de Merwedekanaalzone en wordt met 6.000 woningen de grootste van de drie. Meer dan de helft van deze woningen valt in het betaalbare segment en er is veel aandacht voor rustige plekken en groen zoals pleinen, binnentuinen en parken. Alle voorzieningen zoals scholen, sportvoorzieningen en horeca is op loopafstand. Ook is er veel ruimte voor creatieve bedrijvigheid.

Merwede wordt daarmee een van de grootste binnenstedelijke en autovrije wijken van Nederland. Parkeren kan hier alleen aan de rand van de wijk. Hierdoor ligt de focus op wandelen, fietsen en openbaar vervoer. Daarnaast zijn wandel- en fietsbruggen een belangrijk onderdeel van het mobiliteitsconcept van de Merwedekanaalzone om het gebied te verbinden met andere gebieden zoals Park Transwijk. In 2023 wordt naar verwachting begonnen met bouwen zodat in 2025 de eerste bewoners hun intrek kunnen nemen.

Lees meer op de website van Merwede.

Opdrachtgever: Gemeente Utrecht
Jaar: 2017 - 2022