Modal shift: zo verkleint u het aandeel van de auto

Modal shift in het kort:

• De overstap van de (vracht)auto naar andere, schonere, vormen van vervoer.
• De modal shift biedt meerdere voordelen: denk aan lagere kosten, verbeterde leefbaarheid en bereikbaarheid, etc.
• Via een mobiliteitsplan brengt u de modal shift in praktijk

Modal shift en modal split

Om te bepalen hoe het gesteld is met de mobiliteit en het multimodale transport in een regio – én welke richting het op moet - worden in de praktijk twee termen veel gebruikt: modal split en modal shift.

• Modal split: de verdeling van mobiliteit / transport over de beschikbare vervoersvormen
  In een bepaalde stad of regio kiest bijvoorbeeld 30 procent voor de fiets als hoofdvervoermiddel, 20 procent wandelt, 40 procent pakt de auto en 10 procent het openbaar vervoer.

• Modal shift: de verschuiving in de vervoerswijze

In de praktijk wordt – vanuit de mobiliteitstransitie – vooral geprobeerd om het gebruikersaandeel van de auto in de modal split te verkleinen. De mobiliteitstransitie draait immers om het maken van de overstap van de auto (met brandstofmotor) als belangrijkste vorm van vervoer naar een schonere en toegankelijke mobiliteitsmix: wandelen, fietsen, ov, MaaS en (elektrische) deelmobiliteit.

5 voordelen van een modal shift

Beïnvloeding van de modal shift in uw gemeente of regio kan het volgende opleveren:

1. Kostenvoordelen: infrastructuur voor automobiliteit is duurder dan voor fietsmobiliteit.
2. Openbaar vervoer wordt beter benut en daardoor rendabeler.
3. Duurzaamheid: het aandeel milieubelastende automobiliteit wordt kleiner, en verlaagt daarmee de CO2-uitstoot.
4. Leefbaarheid en gezondheid: minder autoverkeer en daarmee minder parkeerplekken betekent meer ruimte voor groen en betere luchtkwaliteit. Bovendien is fietsen of wandelen gezond en leidt het tot minder geluidsoverlast.
5. Bereikbaarheid: een meer uitgebalanceerde modal split als gevolg van een modal shift kan de doorstroming vergroten. Mensen stappen bijvoorbeeld van de auto over naar het openbaar vervoer.

Verandering in de vervoerswijze: de belangrijkste vragen

Het geldt eigenlijk voor elke gemeente: op het moment dat de automobiliteit binnen uw gemeentegrenzen blijft groeien, loopt het verkeer op een gegeven moment vast. Om dat te voorkomen is een verandering in de vervoerswijze nodig. De hoofdvragen rondom de modal shift zijn dan ook:

• Hoe bereiken we dat minder mensen in de auto stappen?
• Hoe krijgen we mensen zover dat ze andere vervoersvormen meer gaan gebruiken, zoals de fiets en het ov?

Het mobiliteitsplan: in 4 stappen aan de slag met de modal shift

Een mobiliteitsplan is een uitstekend startpunt voor een modal shift. Dit plan geeft namelijk antwoord op bovenstaande hoofdvragen en gaat aan de hand van 4 stappen in op:

• Hoe ziet de huidige mobiliteitssituatie eruit?
• Naar welke mobiliteitssituatie wil ik toe?
• Welke maatregelen zijn daarvoor nodig?
• Hoe betrek ik alle stakeholders?

Stap 1: Breng de huidige situatie in kaart
Hoe de mobiliteitssituatie in uw gemeente er momenteel uitziet, is een kwestie van tellingen combineren met andere beschikbare verkeersdata. Al die gegevens samen worden in een verkeersmodel zichtbaar gemaakt. Natuurlijk draait het niet alleen om cijfertjes en desk research. Bij een goede analyse hoort ook gedragsonderzoek: de straat op om mensen te spreken en de mobiliteitssituatie in kaart te brengen.

Stap 2: Schets de gewenste mobiliteitssituatie
Als u nog niet zo goed weet hoe u de mobiliteit en verkeersstromen in de stad wilt beïnvloeden, geeft Goudappel u graag referenties. Waarschijnlijk gingen gemeentes met vergelijkbare uitdagingen u al voor. Bij het schetsen van de gewenste mobiliteitssituatie is het van belang rekening te houden met de groei van de stad. Komen er veel woningen en bedrijven bij? Aan de hand van verkeersmodellen voorspellen we welke gevolgen de groei van uw stad heeft voor de verkeersstromen en verkeersdrukte in uw gemeente.

Stap 3: Stel maatregelen op
Op basis van de uitkomsten van verkeersmodellen die de huidige en toekomstige situatie schetsen, kunt u maatregelen nemen. U kunt elke beslissing laten doorrekenen die u van plan bent te nemen. Populaire maatregelen zijn:

• Investeren in fietsinfrastructuur
• Parkeerregulering
• Stimuleren van ov-gebruik
• Verhogen van de aantrekkelijkheid van de buitenruimte

In de praktijk worden deze maatregelen gecombineerd met andere maatregelen. U heeft daarmee meerdere knoppen om aan te draaien richting de mobiliteitstransitie.

Stap 4: Betrek stakeholders

Een belangrijke voorwaarde voor het laten slagen van het mobiliteitsbeleid en daarmee de modal shift, is het creëren van draagvlak onder alle belanghebbenden. U krijgt de neuzen niet de juiste kant op door het mobiliteitsplan achter het bureau te bedenken en top down door te voeren. De gebruikers van die mobiliteit moeten achter de plannen staan. De ideale benadering is dus bottom up. Weet wat redenen voor gebruikers zijn om hun mobiliteitsgedrag aan te passen. U krijgt inzicht in de mobiliteitswensen door middel van:

• Enquêtes
• Opstellen van klankbord of focusgroep
• Aan tafel met belangenvertegenwoordigers (van de Fietsersbond tot wijkvereniging of bedrijventerreinen)
• Gedrags- en belevingsonderzoek

Verkeersmodellen: onderbouwing van uw verhaal

Zorg er bovendien voor dat u het college, de gemeenteraad en wethouders in uw gemeente achter uw plannen krijgt door ze overtuigen dat ze echt iets moeten doen. Daarbij kunnen verkeersmodellen uitstekend helpen. U laat bijvoorbeeld zien dat als het autoverkeer verder groeit, de stad dichtslibt. Of dat er veel verkeer in bepaalde stadsdelen rijdt, dat daar niet hoeft te zijn.

Praktijkvoorbeelden modal shift

Gemeente Utrecht: minder plek voor de auto
Van de vier grote Nederlandse steden groeit Utrecht procentueel gezien het snelst. Een deel van die nieuwe bewoners gaat in de nieuwe wijk Merwede wonen. Omdat Utrecht niet nóg meer auto’s in stad wil – de verkeersaders slibben dan dicht – zet het in Merwede in op een verschuiving in de vervoerswijzekeuze. Het geeft de modal shift vorm met een lage parkeernorm – per woning is er 0,3 parkeerplaats – maar ook door het aanbieden van deelmobiliteit via een mobiliteitshub. Wandelen, fietsen en gebruik van het openbaar vervoer worden bovendien gestimuleerd.

Metropoolregio Arnhem-Nijmegen: bereikbaarheid vergroten
In de Metropoolregio Arnhem-Nijmegen worden tot 2025 zeker 20.000 woningen gebouwd. Maar ook daarna groeit de regio flink door. Berekeningen laten zien dat het autoverkeer van en naar Arnhem en Nijmegen vastloopt als een modal shift uitblijft. De regio zet daarom in op slimme en schone mobiliteit, zoals openbaar vervoer, fiets en hubs.

Met behulp van ons multimodale verkeersmodel – ontwikkeld met OmniTRANS Expert – kreeg de metropoolregio inzicht in het effect van beleidsmaatregelen op de bereikbaarheid.

Naar een modal shift, zo helpen we u

Wilt u een verschuiving in de vervoerswijzekeuze bewerkstelligen, dan heeft u aan Goudappel een goede partner. We berekenen niet alleen hoe uw modal shift en modal split er nu uitzien, maar voorspellen via onze verkeersmodellen ook hoe ze zich in de toekomst gaan ontwikkelen. Met andere woorden: Goudappel helpt u begrijpen welk beleid nodig is om uw doelen te bereiken. Daarbij zetten we diepgaande kennis van verschillende modaliteiten in.