Het monitoren en evalueren van beleid met het Nederlands Verplaatsingspanel

Kosteneffectief veranderingen in mobiliteitsgedrag waarnemen, vergelijken en indien nodig bijsturen door middel van beleid. Het Nederlands Verplaatsingspanel maakt het mogelijk.

Mobiliteit verandert voortdurend en daar zijn veel redenen voor. Als deze veranderingen tot ongewenste effecten leiden, is bijsturing nodig. Klimaat, luchtkwaliteit, congestie, urbanisatie en verkeersveiligheid vragen allemaal om minder automobiliteit. De gewenste mobiliteitstransitie leunt op pakketten van maatregelen die markten reguleren, gedrag beïnvloeden, capaciteit managen, enzovoorts. Tegelijkertijd zijn er technologische ontwikkelingen en nieuwe diensten die het mobiliteitssysteem veranderen en kansen bieden. Denk aan elektrische en zelfrijdend voertuigen, MaaS en deelmobiliteit.

Toegenomen complexiteit van beleid

Als beleidsmaker is het beleidsveld moeilijker te bevatten door de toegenomen snelheid en de omvang van veranderingen. Er gebeurt zoveel dat onduidelijk is wat het effect is van welke maatregel, hoe en of gedrag verandert, en hoe hier vervolgens naar te handelen. Om stappen te zetten worden initiatieven vaak ondergebracht in programma’s zoals “Beter Benutten”, “Schoon & Slim”, of “Spreiden & Mijden”. Tussen deze programma’s bestaat inhoudelijke en geografische overlap, wat effectbepaling, monitoring en evaluatie bemoeilijkt.

Beleid beter meetbaar maken

De vraag is hoe we kosteneffectief veranderingen in mobiliteitsgedrag als gevolg van een complexe set van interventies kunnen waarnemen, met elkaar kunnen vergelijken, en beleid indien nodig kunnen bijsturen. Standaardmethodes met enquêtes en metingen op straat zijn hiervoor vaak langzaam en duur, als ze al gestandaardiseerd over verschillende programma’s en regio’s worden uitgevoerd. Dat.mobility heeft hier samen met partners een mogelijke oplossing voor gevonden; het Nederlands Verplaatsingspanel.

Beter monitoren, evalueren en vergelijken van beleid

Het NVP is een nieuwe manier om kosteneffectief en flexibel de effecten van landelijke- en regionale beleidsprogramma’s te monitoren, evalueren en vergelijken. Het biedt de volgende oplossingen en mogelijkheden:

Eén databron voor het kostenefficiënt meten en evalueren van verschillende programma’s tegelijkertijd.
Uniformiteit in het monitoren en evalueren van verschillende programma’s voor een eenduidiger oordeel en het onderling kunnen vergelijken van programma’s.
Door beter monitoren wordt het makkelijker tussentijds bij te sturen, met uiteindelijk een beter resultaat als gevolg.
De mogelijkheid specifieke aspecten van gedragsverandering te meten, zoals bestemmingen, vervoerswijzen, routes, tijdstippen, activiteitenpatronen.
In plaats van een eenmalige voor- en nameting worden reizigers langere tijd gevolgd waardoor veel beter inzicht wordt verkregen in de dynamiek van gedragsveranderingen.
Van de reizigers zijn veel achtergrondkenmerken bekend, wat gedetailleerde inzichten biedt in specifieke doelgroepen.
Nulmetingen zijn op elk moment beschikbaar, ook bij plotselinge veranderingen in mobiliteit (bijvoorbeeld de effecten van de coronamaatregelen destijds).
Volledige flexibiliteit in de keuze van meetmomenten en meetduur.
Inzichten verkrijgen via gebruiksvriendelijke dashboards met eigen toegang tot de data.
Breed toegankelijk voor verschillende typen gebruikers die elk hun eigen inzichten hieruit kunnen opdoen.
Landelijk, regionaal en lokaal monitoren, evalueren en benchmarken.

Het NVP in de praktijk

Meerdere gemeenten, provincies en ministeries maken inmiddels gebruik van het Nederlands Verplaatsingspanel om beleidsprogramma's te monitoren, evalueren en vergelijken. Bekijk de verschillende voorbeelden hieronder.