NORM: nieuw model voor bepalen risico overwegen voor ProRail Per type overweggebruiker inzicht in veiligheidsrisico's

Grip op risico's op overwegen

Eerder werd de veiligheid op overwegen voornamelijk kwalitatief beoordeeld, dankzij risicomatrices met basisgegevens van overwegen. Hoewel dit een bruikbaar vertrekpunt is, was de nauwkeurigheid ervan beperkt voor beleidsmatige afwegingen. Om datagedreven analyses mogelijk te maken en ook vragen als: "Welke factoren maken een (over)weg onveilig?" en "Wat levert een maatregel daadwerkelijk op en tegen welke kosten?" te beantwoorden, is NORM een betrouwbaarder hulpmiddel.

NORM: gebaseerd op kwantitatieve data en wetenschappelijke studies

NORM is een rekenkundig model dat aan de hand van data de risico’s op overwegen inzichtelijk maakt. Het maakt daarvoor gebruik van twintig jaar aan ongevalsdata, overwegkenmerken, treindienstregelingen en wegverkeersintensiteiten. Met het nieuwe model kan het veiligheidsrisico van overwegen bepaald worden voor verschillende typen overweggebruikers (fietser, automobilist, machinist of treinreiziger). Naast NORM ontwikkelden we samen een effectiviteitstool: een rekentool waarmee maatregelen worden doorgerekend op impact op veiligheid, milieu, storingen en onderhoud. 

De belangrijkste voordelen hiervan ten opzichte van het oude model:

• Statistisch en wetenschappelijk onderbouwde uitkomsten als basis én praktisch toepasbaar
• Werken op basis van actuele verkeersstromen in plaats van een standaard verdeling van spoorkruisende voertuigen en aantallen, door het werken met meetdata per individuele overweg
• Inzicht in verkeersveiligheidsrisico per type weggebruiker op zowel de weg als het spoor;
• Verbetering van de directe inzichten in hoe veranderingen de veiligheid beïnvloeden: bijvoorbeeld dichtligtijden, extra treinen, meer weggebruikers (per type weggebruiker), andere snelheden.

I&W: "Een kwaliteitsverbetering"

Dankzij een centrale database en jaarlijkse updates kunnen scenario's worden doorgerekend: waar en voor wie zijn de risico's het grootst en wat zijn de beste maatregelen om die risico's te verkleinen? Daarmee maakt NORM een meer data-gedreven, risico gestuurde en doelmatige aanpak van overwegen mogelijk. Ook demissionair staatssecretaris van Infrastructuur en Waterstaat mevrouw Heijnen is positief over het model: in de Voortgangsbrief Spoorveiligheid noemt ze het model "een kwaliteitsverbetering". Daarmee is de weg vrij voor onderbouwde keuzes en investeringen in weg- en spoorveiligheid. 

Implementatie van NORM

NORM is door het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat en ProRail in juni 2023 gepresenteerd op de ILCAD-conferentie in het Poolse Warschau. Daarna is het model gefaseerd ingevoerd, o.a. in een dashboard waarmee ProRails vakspecialisten zelfstandig met het model en de effectiviteitstool kunnen werken. Wij blijven hierbij betrokken, onder andere door toetsingen in de dagelijkse praktijk.

In samenwerking met CQM

Opdrachtgever: ProRail
Jaar: 2023-heden