Grip krijgen op verkeersstromen: het belang van inzicht en goed beleid

Of u nu werkt bij een gemeente, Rijkswaterstaat, provincie of aannemer: inzicht in verkeersstromen helpt u bij het maken van keuzes op het gebied van ruimtelijke ordening en verkeersbeleid. Bijvoorbeeld richting een mobiliteitstransitie. Er zijn tal van geavanceerde verkeersmodellen die u helpen dat inzicht te verkrijgen.

Verkeersstromen in het kort:

  • Een verkeersstroom is het totaal van alle verplaatsingen per modaliteit dat zich over een weg verplaatst.
  • Beïnvloeding van een verkeersstroom kan helpen om de bereikbaarheid of doorstroming te verbeteren.
  • Inzicht in verkeersstromen helpt bij gebiedsontwikkeling, het monitoren van bestaand (verkeers)beleid en het maken van nieuw beleid.
  • Het uitvoeren van beleid – bijvoorbeeld ten aanzien van de mobiliteitstransitie – is een krachtig middel om verkeersstromen te beïnvloeden.
  • Statische en dynamische verkeersmodellen geven inzicht in de huidige en toekomstige verkeersstromen.

Verkeersstromen: bepalende factoren

Al het verkeer dat zich over een weg verplaatst, vormt een verkeersstroom. Zo zijn er autoverkeersstromen en fietsverkeerstromen, maar ook verkeersstromen van voetgangers, openbaar vervoer en deelvervoer. Hoe verkeersstromen lopen en welke vorm ze aannemen is het gevolg van onder andere:

  • Gedrag. Omdat een verkeersstroom altijd draait om een menselijke activiteit, speelt gedrag een belangrijke rol. Reiziger maken daarin bewust of onbewust veel keuzes: ga ik naar mijn werk of werk ik thuis? Wacht ik tot na de spits of ga ik toch maar op de fiets?
  • De opkomst van deelvervoer en de mobiliteitshub (het combineren van mobiliteitsvormen) maakt het overstappen van de ene verkeersstroom naar de andere aantrekkelijker - van de weg naar de busbaan of het fietspad bijvoorbeeld.
  • Afwijkende verkeerssituaties zoals ten gevolge van een ongeluk of wegwerkzaamheden veranderen de voorspel- en stuurbaarheid van de verkeersstromen.
Snelweg met verkeer

Het belang van inzicht in verkeersstromen

Inzicht in verkeersstromen geeft zicht op de effectiviteit van het uitgevoerde verkeersbeleid. Het kan de basis vormen voor aanscherping van dat beleid.

Strategische voordelen (lange termijn): 

1. Het geeft houvast bij het aanpassen van de verkeersinfrastructuur
Bij
gebiedsontwikkeling wilt u inzicht hebben in toekomstige verkeersstromen. Hoeveel auto- of fietsverkeer verwacht u bijvoorbeeld in een nieuwe woonwijk? Zo weet u hoe u de verkeersinfrastructuur kunt aanpassen.

2. Het helpt de mobiliteitstransitie vorm te geven
De
mobiliteitstransitie draait om het anders invullen van vervoer. De voorname rol van de auto wordt kleiner, terwijl schonere, meer inclusieve mobiliteitsvormen (elektrische deelmobiliteit, de fiets, het openbaar vervoer) juist meer ruimte krijgen. Het aanpassen van verkeersstromen is een bouwsteen in die mobiliteitstransitie. U vergroot de leefbaarheid, bereikbaarheid en duurzaamheid van uw gemeente.

3. Het vormt de basis voor het evalueren van beleid
Met het inzicht in de verkeersstromen in uw gemeente, kunt u uw beleid evalueren. Want in hoeverre worden bepaalde beleidsdoelen met betrekking tot mobiliteit behaald? Is uw voornemen om dé fietsstad van de regio te worden ook echt realiteit geworden? En zo niet, waar moet u bijsturen?

Tactische en operationele voordelen (korte termijn of huidig beleid):

1. Het verlichten van knelpunten
Hoe functioneren de rotondes of verkeerslichten in uw gemeente? Een periodieke inspectie wijst dat uit. De belangrijkste vraag die u bij zo’n inspectie stelt, is of de instellingen van een verkeerslicht nog passen bij de huidige verkeersstroom.


2. Real-time regelen van verkeer
Inzicht in verkeersstromen vormt de basis voor het opstellen en inzetten van regelscenario’s. Zo’n draaibroek vertelt precies welke maatregelen moeten worden ingezet bij welke situatie. Het is van belang om snel te kunnen reageren (reactief). Door gebruik te maken van een Multimodaal Voorspellend Verkeersmodel Systeem (MVVS) kan proactief worden ingegrepen in een bepaalde verkeerssituatie.

3 Beïnvloeden van het keuzegedrag van reizigers
Inzicht in de verkeersstromen maakt dat u kunt inspelen op het keuzegedrag van de reiziger. Zo kan er gestimuleerd worden om:

  • het aantal gemaakte ritten te reduceren (niet dagelijks maar een aantal keer per week)
  • de keuze voor de vervoerswijze aan te passen (openbaar vervoer in plaats van de auto)
  • het aanpassen van het tijdstip van verplaatsen (buiten de spits)
  • het aanpassen van de gekozen route (niet door het stadscentrum maar over de ringweg)
  • het prioriteren van doelgroepen (groene golf voor fietsers)
Verkeersstromen

Inzicht in verkeersstromen: strategische hulpmiddelen en essentiële tools

1. Statisch verkeersmodel
Een statisch verkeersmodel voorspelt de toekomstige verkeersvraag in een afgebakend gebied. Daarmee is een statisch verkeersmodel – zoals een traditioneel trip-based zwaartekrachtmodel – een prima manier om veel vraagstukken mee te benaderen. Mobiliteit ontwikkelt zich echter steeds verder, en er wordt meer gevraagd van een strategisch verkeersmodel. De
nieuwste verkeersmodellen gaan daarom in op ontwikkelingen als thuiswerken, online winkelen, MaaS, deelmobiliteit en mobiliteitshubs. Tot de nieuwste verkeersmodellen behoren verkeersmodellen die meer datagedreven werken. Ze kunnen bijvoorbeeld ritketens op persoonsniveau modelleren, waarmee micromodellering een feit is.

Een voorbeeld van een state-of-the-art statisch verkeersmodel is
OmniTRANS Realtime dat verkeersstromen tot 60 minuten vooruit kan voorspellen.

2. Dynamisch verkeersmodel
Een dynamisch
verkeersmodel vertaalt de verkeersvraag uit een statisch verkeersmodel naar een dynamisch beeld: Met welke snelheid rijdt het verkeer? Waar ontstaan er files en hoe lang zijn die? Een dynamisch verkeersmodel is daarmee uitermate geschikt om goed inzicht in de afwikkelingskwaliteit te krijgen. Waar zijn de knelpunten in de verkeersstroom, is dat bijvoorbeeld een kruispunt, of een wegversmalling?

3. Microsimulatiesoftware Vissim
Vissim is een microscopisch dynamisch model, ook wel microsimulatiemodel genoemd. Daarmee is het mogelijk heel gedetailleerd, of op individueel voertuigniveau, verkeerssituaties na te bootsen. Dit modelinstrument wordt bijvoorbeeld ingezet om kruispuntontwerpen, verkeersregelingen en zelfs parkeerterreinen en -garages dynamisch te simuleren en toetsen.


4. Streamline
Streamline is een macroscopisch dynamisch verkeersmodel ontwikkeld door Goudappel dat rekent met verkeersstromen en niet met individuele voertuigen. Dit modelinstrument leent zich vooral voor grotere netwerken waar inzicht gewenst is in realistische reistijden en congestieberekeningen.

5. Floating Car Data (FCD)
Floating Car Data (FCD) is een techniek die kan worden ingezet voor verkeersmonitoring. Het geeft trajectreistijden en trajectsnelheden (o.a. vertragingstijden en filelengtes) aan op basis van bluetooth-data afkomstig van verkeersdeelnemers. Dat kan van een smartphone zijn in de zak van een fietser, maar ook de bluetooth-verbinding in een auto, zoals een navigatiesysteem.

Verkeersmanagement

Concrete voorbeelden van wegbeheerders die aan de slag gingen met hun verkeersstromen

Nijmegen: knelpuntenanalyse met Floating Car Data
De oude Waalbrug bij Nijmegen leidt autoverkeer rechtstreeks het centrum in. Om doorgaand verkeer uit de binnenstad te weren, werd tien jaar geleden een nieuwe Waalbrug aangelegd, grenzend aan de ringweg S100. Om deze nieuwe, iets langere, route in reistijd te laten concurreren met de oude route, is een goede doorstroming van belang. Om dat goed in beeld te krijgen, voerde Goudappel in opdracht van de gemeente Nijmegen een knelpuntenanalyse uit. Met behulp van floating car data –bluetooth-verbindingen van auto’s en smartphones – werd de afwikkelingskwaliteit op de S100 per wegvak nauwkeurig in kaart gebracht.

Monitoringsplan Zaanbrug
De oude Zaanbrug tussen Wormerveer en Wormer wordt in 2022/2023 vervangen door een nieuwe brug. Een tijdelijke omleidingsroute is geen optie, een tijdelijke brug wel. Via een monitoringsplan worden de verkeersstromen rond de nieuwe brug in de gaten gehouden. Buurtbewoners krijgen daarmee de zekerheid dat verkeershinder in een vroeg stadium wordt geregistreerd, waarna passende maatregelen kunnen worden ingevoerd. 

Groningen: Multimodaal Voorspellend Verkeersmodel Systeem (MVVS) Groningen voert de komende jaren een serie ingrijpende infrastructurele projecten uit. Om de verkeersstromen in goede banen te leiden, heeft Groningen de stap gezet naar proactief verkeersmanagement. Daarvoor ontwikkelde Goudappel een Multimodaal Voorspellend Verkeersmodel Systeem (MVVS) op basis van OmniTRANS Realtime. Het systeem berekent op basis van live data uit verschillende bronnen de verkeersdrukte en doorstroomsnelheid. Op basis van die gegevens voorspelt het de verkeerssituatie tot 30 minuten vooruit.

Hinderanalyse werkzaamheden N3 bij Dordrecht
De snelweg N3 in de buurt van Dordrecht werd tussen 2019 en het voorjaar van 2022 ingrijpend onder handen genomen. Voordat de driejarige monsterklus startte, bekeek Goudappel in opdracht van Rijkswaterstaat de mogelijke uitvoeringsvarianten met behulp van een Streamline-verkeersmodel: moest de N3 tijdelijk worden gesloten, of konden er rijbanen of rijrichtingen deels open blijven? Het advies gebruikte Rijkswaterstaat in het contract met de aannemer.

Inzicht in verkeersstromen The Mall of the Netherlands
The Mall of the Netherlands in Leidschendam-Voorburg is een van grootste overdekte winkelcentra van Nederland. Goudappel bracht advies uit over de vraag hoe de verkeersstromen rondom het winkelcentrum het beste ingepast konden worden in het complexe en compacte stedelijk gebied.

Advies bij het beïnvloeden van verkeersstromen

Het beïnvloeden van verkeersstromen is zelden een doel op zich. Het is wél een manier om grotere en bredere doelen te bereiken. Zo zijn verkeersstromen een bouwsteen bij onder andere gebiedsontwikkeling of de mobiliteitstransitie in uw gemeente. Goudappel is een specialist in de belangrijkste mobiliteitsvraagstukken van deze tijd. Met onze vele expertises én geavanceerde verkeersmodellen, strategieën en meetmethoden, vaak in-huis ontwikkeld, helpen we u graag op weg.

Wilt u meer informatie over wat Goudappel voor u kan betekenen?

Wij helpen u graag. Neem contact op met Erik-Jan Westra (adviseur verkeersmanagement).

Neem contact op