Centrumgebied vergroenen? 4 tips voor meer draagvlak
Om centrumgebieden te vergroenen en leefbaar te houden worden steeds vaker maatregelen ingezet om het gemotoriseerd verkeer te verminderen. Denk aan een ‘knip’ in een doorgaande weg, de invoering van eenrichtingsverkeer of snelheidsbeperkingen. Maatregelen die door stakeholders zoals ondernemers nogal eens met argusogen worden bekeken. Het zijn immers de bezoekers met de auto die geld in het laatje brengen, zo is de algemene gedachte. Hoe zorg je voor een plan waarmee het centrum leefbaarder wordt (en goed bereikbaar blijft), mét draagvlak van alle betrokken partijen? We delen 4 tips voor meer draagvlak uit de praktijk.
1. Focus op het ‘waarom’ i.p.v. op het ‘wat’
In de communicatie van centrumplannen zien we vaak als hoofdboodschap: “We gaan het centrum autoluw maken”. Deze boodschap geeft direct al een verkeerd signaal af en kan zorgen voor weerstand, omdat het focust op het wat (het middel) en niet op het waarom.
Beter is daarom om de waarom centraal te stellen en te communiceren: “We willen een aantrekkelijk, leefbaar en vitaal centrum! Een afname van het gemotoriseerde verkeer is één van de middelen die we inzetten om dit doel te behalen.”
2. Betrek stakeholders vanaf het begin en breed
Het gebeurt nog te vaak dat plannen sectoraal worden ingestoken zonder overleg met stakeholders. Dit is funest voor het draagvlak. Betrek daarom vanaf het begin alle relevante disciplines binnen uw gemeente - mobiliteit, economie én openbare ruimte - bij een centrumplan. Zorg er ook voor dat alle stakeholders - bewoners, ondernemers en vastgoedeigenaren – inspraak hebben. Het helpt om vooraf goed na te denken over welke vorm van participatie past bij uw plannen en eerlijk te zijn over welke input gebruikt wordt (en welke niet). Neem de tijd voor dit proces en start er direct vanaf het begin mee: alleen ga je sneller, maar samen kom je verder. Een procesmanager kan hier goed bij helpen.
Lees meer over de meerwaarde van een procesmanager3. Maak vooraf onderbouwde inschattingen van de effecten van verkeersmaatregelen
Centrumplannen waarin het ‘middel’ autoluw een rol speelt, leiden bij ondernemers vaak tot de vrees dat dit ten koste gaat van de omzet. Om deze angst te objectiveren, helpt het om de effecten van het autoluw maken van (delen van) het centrum vooraf in kaart te brengen.
Bij Goudappel doen we dat met het Koopstromenmodel. Hiermee geven we kwantitatief inzicht in de omzeteffecten van verkeersmaatregelen. We laten zien waar positieve effecten op de omzet optreden en hoe deze te versterken, en tonen waar negatieve effecten optreden en hoe deze te beperken.
Voorbeeldkaart uit het Koopstromenmodel: de omzeteffecten voor verschillende deelgebieden zijn duidelijk zichtbaar
We maken daarbij onderscheid naar deelgebied en type winkel. Effecten op de omzet zijn immers niet op iedere plek en voor alle winkels hetzelfde. Waar het bij boodschappen doen belangrijk is dat je de auto bij de supermarkt kunt parkeren, speelt dit minder als je een middag gaat shoppen. Dan zijn juist zaken als sfeer en de kwaliteit van de openbare ruimte van belang.
Met het geoptimaliseerde scenario dat volgt uit het model, werken we vervolgens een optimaal plan uit, waarbij we ook kijken naar leefbaarheid, verkeersveiligheid en aantrekkelijkheid van het gebied. De kwantitatieve onderbouwing uit het Koopstromenmodel draagt weer bij aan het creëren van draagvlak.
Inzicht in de omzeteffecten van verkeersingrepen
Maak onderbouwde én gedragen keuzes voor groene, leefbare en vitale winkelgebieden met het Koopstromenmodel.
Bekijk hoe het werkt
4. Zet stap voor stap, voer pilots uit en meet effecten
In centrumplannen wordt vaak veel tegelijkertijd opgepakt of niet in de juiste volgorde. Bijvoorbeeld het weghalen van parkeerplaatsen in het centrum, terwijl er nog geen (gratis) alternatieven zijn aan de rand van het centrum. Het is beter om stap voor stap te gaan en te zorgen dat de randvoorwaarden voor elke stap op orde zijn. Je kunt er beter langer over doen en het in één keer goed doen, dan heel snel te werk gaan (en later keuzes moeten terugdraaien).
Daarnaast is het ook van belang dat je het effect van maatregelen meet (ook dat zorgt voor draagvlak). Als je veel tegelijk oppakt, is het lastig meten wat nu precies voor positieve effecten zorgt en wat voor negatieve (en waar dus precies bijstelling nodig is).
Praktijkvoorbeeld: Doesburg
Een mooi voorbeeld van een stapsgewijze aanpak is het toeristische Hanzestadje Doesburg. In 8 stappen werkten we aan een leefbare, aantrekkelijke en bereikbare binnenstad en monitoren we tussentijds de effecten van deze stappen. Met o.a. belevingsonderzoek meten we hoe inwoners en bezoekers van een centrumgebied de omgeving ervaren. Zo ontdekken we of de bedachte maatregelen het gewenste effect hebben en waar aanvullende kansen liggen voor verbetering.
Kies voor samen, onderbouwd en stapsgewijs
Samengevat is ons advies: benadruk het waarom, betrek stakeholders op tijd, onderbouw effecten kwantitatief en kies voor stapsgewijs. Alleen zo vergroot je de kans op draagvlak en daarmee de kans op een succesvol plan in de praktijk.
