Ontwerpverkenning maakt ruimtelijke én mobiliteitskeuzes Stationsgebied Groningen inzichtelijk

Ontwikkelingen in stationsgebied Groningen: integrale keuzes nodig

Het stationsgebied in Groningen ondergaat grote ruimtelijke ontwikkelingen, waaronder een grote gebiedsontwikkeling aan de zuidzijde. Daarnaast verdwijnt het stadsbalkon aan de voorkant van het station, verplaatsen de bussen naar de zuidzijde van het station en verdwijnt doorgaand autoverkeer op de Stationsweg.

Allemaal ontwikkelingen met gevolgen voor mobiliteit en de verblijfskwaliteit. Het is daarbij verleidelijk om te kiezen voor pragmatische, kleinere verkeersoplossingen. Maar om de potentie van een gebied zoals deze waar te maken, is een grotere integrale transformatie nodig. Dat bespaart op de lange termijn tijd en geld. Daarom stelde de gemeente de volgende doelen voor het bepalen van mobiliteitsmaatregelen in het stationsgebied:

1. Lokale verkeersingrepen moeten ook bijdragen aan de mobiliteitsstructuur en de ruimtelijke ambities van de hele stad
2. Hoofdstructuren voor wandelen, fietsen, ov, auto en logistiek worden zo ontworpen dat ze elkaar niet in de weg zitten en elkaar juist versterken
3. Mobiliteitsingrepen moeten niet alleen gericht zijn op bereikbaarheid, maar ook op verduurzaming, herwinnen van de openbare ruimte, vergroening, gezondheid en inclusie

In 3 stappen ontwerpkeuzes maken

Om te onderzoeken voor welke keuzes de betrokken partijen staan, doorliepen we samen de volgende stappen:

1. Samen met een brede groep stakeholders brachten we de huidige situatie in beeld: wat gaat goed? En wat niet?
2. Vervolgens stelden we onze ambitie voor de toekomst vast: wat voor stad willen jullie dat Groningen is?
3. Dat vertaalden we naar ontwerpkeuzes per thema aan de hand van bouwstenen

Deze werkwijze levert niet alleen een concreet handelingsperspectief op, maar zorgt ook voor continuïteit en draagvlak onder alle disciplines.

Waardering van de huidige situatie en ambitie

Samen met betrokken ambtenaren en experts beoordeelden we de huidige situatie in de noordzijde van het stationsgebied. Een aantal functies die direct of indirect te maken hebben met mobiliteit, kregen hierbij een rapportcijfer. 

Daarna keken we welke ambities de gemeente heeft voor het gebied. Op hoofdlijnen moeten o.a. wandelen, verblijfs- en ontmoetingsfuncties, groen, identiteit, toegankelijkheid voor alle doelgroepen (inclusie), gezondheid en veiligheid een belangrijker accent krijgen dan in de huidige situatie. 

Zowel de huidige situatie als ambitie vatten we samen in een web, waardoor direct zichtbaar wordt op welke punten maatregelen nodig zijn.

Ontwerpbouwstenen en advies

Om de keuzes die er liggen inzichtelijk te maken, werkten we met bouwstenen. Deze deelden we op in 4 thema’s: wandelen en verblijven, fietsen en stallen, openbaar vervoer en auto en logistiek. Ter inspiratie delen we de gebruikte bouwstenen hieronder.

Wandelen en verblijven 

• Bouwsteen 1: Focus op transferfunctie of ook op verblijven?
• Bouwsteen 2: Stationsplein: ontmoeten of scheiden? 

Een openbare ruimte heeft, naast een verkeersfunctie, een belangrijke ontmoetings- en verblijfsfunctie. Zeker in (hoog)stedelijke milieus zoals het stationsgebied. Het is daarom belangrijk om een openbare ruimte in te richten als ontmoetingsplek, als wachtplek op vervoer, als terras of als rustplek om te zitten in een groene omgeving aan het water.

Met de ontwerpbouwstenen en adviezen leggen we de basis voor verdere uitwerking van dit gebied. Voor iedere wandelaar moeten routes prettig en toegankelijk zijn, dus ook voor kinderen, ouderen en mensen met een beperking. Dit vraagt om wegen met lage snelheden (<15 km/u) waarbij mensen kruisen op ooghoogte en waar iedereen vrij kan bewegen door de ruimte. 

Fiets en stallen

• Bouwsteen 3: Fietsstructuur oost-west routes
• Bouwsteen 4: Fietsstructuur noord-zuid routes
• Bouwsteen 5: Aanlanding nieuwe fietstunnel vanuit zuid
• Bouwsteen 6: Fietsparkeren (totaal 17.500 parkeerplekken)

Een sterk fiets- en voetgangersnetwerk is essentieel voor het stationsgebied. Dat faciliteren we met autoluwe en brede fietsroutes. We stimuleren fietsen via gewenste hoofdroutes met de Diepenring als dubbele fietssingel rond de binnenstad en met een breed fietspad in het stationsgebied. De huidige Stationsweg wordt onderdeel van beiden. Zo zorgen we voor een vlotte doorstroming.

Openbaar vervoer

• Bouwsteen 7: Combinatie van bussen en fietsers oostzijde
• Bouwsteen 8: Toegankelijkheid bussen op Stationsweg

Idealiter krijgen bussen een alternatieve route dan in de huidige situatie, bijvoorbeeld via het Zuiderdiep. Zo komt er meer ruimte vrij voor ontmoeten, waarmee we van de Stationsweg een aantrekkelijkere verblijfsruimte kunnen maken. Daarnaast is het slim om ook incidentele bussen, zoals treinvervangend vervoer, buitenom de Stationsweg te laten rijden om zo verkeer uit de stad te houden. Het alternatief: de Stationsweg als 30 km/u-straat of fietsstraat inrichten, met zo extra ruimte voor incidentele bussen.

Advies bij auto en logistiek

• Bouwsteen 9: Autostructuur westzijde (taxi, K&R)
• Bouwsteen 10: Autostructuur oostzijde (Glaudé-locatie)

In de omgevingsvisie en mobiliteitsvisie zet de gemeente in op het verminderen van auto’s in de stad en meer 30 km/u wegen. Ten westen van het station ligt een belangrijke route naar de binnenstad. Het plan is om hier de bevoorrading en de Kiss & Ride op aan te sluiten. Voor de Kiss & Ride kunnen bestaande leegstaande parkeervelden worden gebruikt, waardoor de Stationsweg vrij blijft van verkeer. 

Waardevolle inzichten voor planontwikkeling en ontwerp

Dit project gaf de gemeente inzicht in de te maken ruimtelijke en mobiliteitskeuzes en bijbehorende consequenties voor het stationsgebied. Met die inzichten op zak, werkt de gemeente gericht verder aan de ontwikkelplannen en het definitieve ontwerp voor het stationsgebied. 

Opdrachtgever: Gemeente Groningen
Jaar: 2023