Vooruitgang in mobiliteit: de nieuwste verkeersmodelinnovaties voor beter beleid
De eisen aan mobiliteitsbeleid worden steeds hoger, terwijl de omstandigheden complexer worden. Binnen ons innovatieprogramma 'Goudappel next' werken wij aan modeltechnieken die beter inspelen op deze nieuwe realiteit. In dit artikel nemen we u mee langs vier innovaties die verkeersmodellen slimmer, realistischer en toekomstbestendiger maken.
Mobiliteitsbeleid onder druk – en in beweging
Voor wie zich bezighoudt met verkeersmodellen en mobiliteitsbeleid zijn het uitdagende tijden. De mobiliteitswereld is volop in beweging: deelmobiliteit, Mobility as a Service (MaaS), mobiliteitshubs en andere innovaties volgen elkaar in hoog tempo op. Tegelijkertijd kraakt het bestaande mobiliteitssysteem onder de groeiende druk. Beleidsmakers staan voor complexe keuzes: hoe zorgen we dat werkgelegenheid, stadscentra en voorzieningen bereikbaar blijven – en dat iedereen toegang houdt tot passende mobiliteitsopties?
De opgave wordt nog groter door de forse woningbouwambities, vooral binnenstedelijk én door aanscherping van de milieueisen wat onder andere het aanleggen van zero-emissiezones met zich meebrengt. Dat vraagt niet alleen om gedragsverandering, maar ook om een herinrichting van de openbare ruimte. Mobiliteit raakt hiermee aan tal van andere domeinen: ruimtelijke ordening, duurzaamheid, sociale inclusie – en steeds vaker wordt beleid beoordeeld vanuit het bredere perspectief van brede welvaart, in plaats van louter verkeerskundige prestaties.
Modellen als sleutel tot beter beleid
Juist in deze complexiteit kunnen we ook de sleutel tot vooruitgang vinden. Dankzij de beschikbaarheid van steeds rijkere databronnen en betere meetmogelijkheden ontstaat er een kans om mobiliteitsmodellen fundamenteel te vernieuwen – en zo beter aan te laten sluiten op de beleidsvragen van vandaag én morgen. Om die stap te kunnen zetten en goed onderbouwd mobiliteitsbeleid mogelijk te maken, zijn betrouwbare en actuele inzichten cruciaal. Verkeersmodellen vormen daarin nog altijd een essentiële bron van kennis.
Binnen ons innovatieprogramma Goudappel next werken wij daarom voortdurend aan het verbeteren en vernieuwen van onze verkeersmodellen. Met gerichte investeringen in de nieuwste modeltechnieken kunnen we mobiliteit steeds realistischer, specifieker en toekomstgerichter in beeld brengen. Zo vergroten we de waarde van modellen als beleidsinstrument. Onze aandacht richt zich daarbij momenteel op twee hoofdthema’s: vraagmodellering en routekeuze, gecombineerd met de verdere verfijning van kruispuntmodellering.
Vier innovaties die het verschil maken
1. Vraagmodellering op persoonsniveau
Met onze microvraagmodelleringstechniek Octavius brengen we ritketens in kaart op individueel niveau. We modelleren complete reizen – ofwel tours – per persoon, van vertrek tot thuiskomst, inclusief alle tussenliggende bestemmingen. Daarmee houden we rekening met de volledige context waarin iemand mobiliteitskeuzes maakt: de samenhang tussen verplaatsingen, tijdstippen en vervoermiddelen. Ook nieuwere mobiliteitsconcepten zoals deelmobiliteit, P+R en mobiliteitshubs kunnen in de nabije toekomst worden geïntegreerd in deze modellering. Dit stelt beleidsmakers in staat om beleidsmaatregelen te ontwikkelen en toetsen op het niveau van specifieke doelgroepen. Zo wordt het mogelijk om mobiliteitsbeleid effectiever én inclusiever vorm te geven.
"Met Octavius in onze verkeersmodellen weten we per persoon welke verplaatsingen iemand maakt en waarom. Dat biedt ons veel meer mogelijkheden bij het beantwoorden van mobiliteitsvraagstukken. We krijgen beter inzicht in bij welke doelgroepen problemen spelen, kunnen maatregelen hierop gerichter afstemmen en zien of die ook voor alle doelgroepen profijt opleveren.”
2. Doelgroepgericht modelleren voor heel Nederland
Met de Population Synthesizer bouwen we een synthetische bevolking op, gebaseerd op gemeten persoonskenmerken zoals leeftijd, geslacht, etniciteit en inkomen. Deze gesimuleerde populatie stelt ons in staat om op individueel niveau te modelleren en mobiliteitsanalyses uit te voeren voor specifieke doelgroepen – zowel voor de huidige situatie als voor toekomstige scenario’s. Doordat we dit model voor heel Nederland toepassen, kunnen overheden in het hele land profiteren van gedetailleerde, demografisch onderbouwde inzichten die beleidsontwikkeling op maat mogelijk maken.
“Met de Population Synthesizer kunnen we individuele personen genereren met specifieke combinaties van eigenschappen. Daardoor kunnen we gedrag veel gedetailleerder simuleren dan op basis van alleen de beschikbare data. Zo zijn we in staat om betere analyses uit te voeren voor verschillende doelgroepen.”
3. Routekeuzemodellen voor realisme in reistijden
Binnen onze strategische modeltoepassingen hebben we de afgelopen jaren de toedelingsmethodiek STAQ geïntegreerd. Deze methode houdt rekening met fileopbouw, wat resulteert in realistischere reistijden en daarmee een verbeterde routekeuze. De voor de strategische toepassingscontext benodigde stabiliteitseisen blijven hierbij gehandhaafd. Hierdoor verschuift de focus van traditionele vraagmodellen naar netwerkprestaties en herkenbare filebeelden.
Momenteel werken we aan de verdere ontwikkeling van STAQ, in de vorm van linkbased STAQ, waarmee we nog grotere netwerken realistisch kunnen modelleren, zonder restricties op het aantal door het model beschouwde routes. Daarnaast ontwikkelden we de semi-dynamische variant SDTAQ, waarmee achterblijvend verkeer uit een bepaalde tijdsperiode wordt doorgeschoven naar de volgende. Dit levert een realistischer beeld op van de verkeersafwikkeling in regio’s waar spitsverbreding plaatsvindt.
“Met STAQ en SDTAQ overbruggen we het gat tussen traditionele statische- en dynamische toedelingsmethoden, waardoor we wachtrijvorming en terugslageffecten expliciet in de afwikkelingsbeelden van strategische toepassingen terugzien.”
4. Innovatieve kruispuntmodellering: realisme op straatniveau
Kruispunten vormen vaak de grootste knelpunten binnen stedelijke en regionale netwerken. Wanneer hier vertragingen ontstaan, beïnvloeden deze hoe mensen van A naar B reizen. Het is daarom cruciaal dat deze vertragingen realistisch worden meegenomen in verkeersmodellen.
OmniTRANS is het enige modelpakket dat beschikt over een geavanceerde kruispuntmodellering die de vertragingen dynamisch berekent op basis van het actuele vervoersaanbod. Bovendien genereert het systeem voor VRI’s (verkeersregelinstallaties) optimale regelstrategieën die zijn afgestemd op dat aanbod.
We werken momenteel aan een verbeterde versie van deze kruispuntmodellering, gebaseerd op de nieuwste wetenschappelijke inzichten en internationale standaarden. In de vernieuwde aanpak wordt ook expliciet rekening gehouden met actieve vervoerswijzen zoals fietsen en lopen, zodat het model aansluit bij de bredere ambities rond duurzame en inclusieve mobiliteit.
“Gedetailleerde kruispuntmodellering is een belangrijke voorwaarde voor een geavanceerd verkeersmodel.”
Transparant en betrouwbaar modelleren
Onze modelinnovaties zijn zo opgezet dat de werking, gebruikte aannames en resultaten altijd inzichtelijk en controleerbaar zijn. Dit zorgt ervoor dat de uitkomsten niet alleen betrouwbaar zijn, maar ook daadwerkelijk bruikbaar als basis voor beleidsbeslissingen.
Door actuele data te combineren met wetenschappelijke inzichten en vernieuwende modeltechnieken, kunnen we mobiliteitsvraagstukken van nu én van de toekomst met meer realisme en nuance benaderen. We werken uitsluitend met betrouwbare, gevalideerde databronnen en beschikken als organisatie zelf over uitgebreide en actuele mobiliteits- en netwerkdata.
Zo blijven we modellen leveren die bijdragen aan stevig onderbouwde beleidskeuzes – afgestemd op de complexe uitdagingen van deze tijd.
