Aanpakken van mobiliteitsongelijkheid

Oplossing

Man met wandelstok

Mobiliteit kan mensen kansen bieden, maar wanneer mobiliteit niet goed is geregeld, hebben sommige groepen mensen wellicht minder kansen dan anderen om volwaardig deel te nemen aan het maatschappelijke leven. Steeds vaker zoeken beleidsmakers daarom naar oplossingen voor “inclusief mobiliteitsbeleid” dat bijdraagt aan “gelijke kansen voor iedereen” en “het voorkomen van vervoersarmoede”. Maar wat bedoelen we daar precies mee? En hoe pak je het goed aan? In 4 stappen brengen we mobiliteitsongelijkheid in beeld en onderzoeken we oplossingen.

Bereikbaarheidsongelijkheid of vervoersarmoede? 

Onderdeel van brede welvaart is iedereen gelijke kansen bieden om belangrijke bestemmingen te bereiken. In de praktijk gebeurt dat nog niet, blijkt uit verschillende onderzoeken (zoals dit rapport van het Planbureau voor de Leefomgeving) Vooral in landelijk gebied zijn veel plekken nog altijd beter te bereiken met de auto dan met het openbaar vervoer. Niet voor niets nam de Tweede Kamer een motie aan om mobiliteitsbeleid standaard te toetsen op inclusiviteit. Hoewel vaak in dezelfde context gebruikt, zijn vervoersarmoede en bereikbaarheidsongelijkheid twee verschillende dingen.

Lees hier over het verschil

Inclusief mobiliteitsbeleid 

Een inclusief mobiliteitsbeleid zorgt ervoor dat verschillende groepen binnen de samenleving voldoende kansen hebben om werk, ziekenhuizen, onderwijsinstellingen of winkels te bereiken. Denk hierbij aan groepen als ouderen, gehandicapten, mensen met lagere inkomens, studenten, etc. Het moet voor iedereen mogelijk zijn om noodzakelijke bestemmingen in een redelijk tijdsbestek te bereiken, tegen redelijke kosten. Pas dan kunnen we van een inclusief mobiliteitsbeleid spreken. Welke normen hierbij als uitgangspunt genomen worden, is natuurlijk van cruciaal belang voor het inrichten van mobiliteitsbeleid, want hoe bepalen we wat voor welke groep ‘redelijk’ is?

Aanpak mobiliteitsongelijkheid 

Goudappel heeft een aanpak ontwikkeld waarmee we inzicht bieden in de mobiliteitsongelijkheid voor kwetsbare groepen en oplossingen verkennen om deze ongelijkheid te verkleinen. Op basis hiervan adviseren we hoe mobiliteitsongelijkheid voorkomen of verminderd kan worden met passend mobiliteitsbeleid en interventies die niet alleen mobiliteit-georiënteerd zijn. 

Onze aanpak werkt als volgt:

  1. Analyseren 

    We maken een analyse van de vervoersongelijkheid binnen een bepaald gebied voor één of meerdere kwetsbare groepen. Dit doen we aan de hand van sociaaleconomische kenmerken van het gebied, de mobiliteitsvoorkeuren van de doelgroep en de tijd en afstand die het kost om bestemmingen zoals werk, zorg en onderwijs te bereiken. We gebruik hiervoor data uit databronnen, zoals verkeersmodellen, OmniTRANS Spectrum en het Nederlands Verplaatsingspanel. Deze kwantitatieve analyse kunnen we bovendien verrijken met kwalitatief onderzoek zoals belevingsonderzoek, focusgroepen en interviews om te achterhalen wat bewoners zelf vinden. Dit doen we graag samen met experts uit het sociaal domein.

  2. Beoordelen

    We interpreteren de kwantitatieve resultaten door gebieden met elkaar te vergelijken en door groepen binnen een bepaald gebied met elkaar te vergelijken (benchmarken). Ook houden we bij het beoordelen van de bereikbaarheid rekening met de kenmerken van de groep. Voor iemand met een laag inkomen wegen de kosten van vervoer bijvoorbeeld zwaar, terwijl voor mensen met een functiebeperking de moeite die men moet doen om een bestemming te bereiken een doorslaggevende factor kan zijn.

    Daarom beoordelen we de bereikbaarheidssituatie niet alleen met parameters gebaseerd op tijd en afstand maar ook met parameters die iets zeggen over:

    • Willen: wil iemand op deze manier reizen? Is deze manier van reizen comfortabel?
    • Kunnen: heeft iemand het geld om te kunnen reizen? Is iemand fysiek en mentaal in staat tot reizen? En heeft iemand de tijd die nodig is om te reizen?
    • Durven: vertrouwt iemand de modaliteit? Het is niet vanzelfsprekend dat iedereen op een bepaalde manier durft te reizen


    Advies over te hanteren normen

    Het beoordelen van de bereikbaarheidssituatie hangt natuurlijk ook af van welke mate van ongelijkheid men acceptabel vindt. Welke normen hanteert u als beleidsmaker? De ervaringen van anderen kunnen hierbij helpen. Wij kunnen bijvoorbeeld laten zien welke normen in binnen- en buitenland worden gebruikt, zodat u als beleidsmaker beter kan beoordelen wat een redelijke bereikbaarheidssituatie is. 

  3. Toetsen

    De opgedane inzichten vertalen we naar concrete verbeterpunten waarvoor we oplossingen aandragen in de vorm van mogelijke beleidsaanpassingen of praktische interventies. Vervolgens toetsen we de oplossingen. Wat gebeurt er wanneer we op een bepaald vlak ingrijpen, bijvoorbeeld door het aanbieden van lagere ov-tarieven, betere verbindingen of meer bestemmingen nabij? Verbetert de situatie van de geselecteerde groep? 

    Het toetsen van oplossingen kunnen we zowel kwantitatief doen met data en modellen als kwalitatief door bedachte oplossingen voor te leggen aan de onderzochte doelgroepen.

  4. Advies

    Op basis van de resultaten van de toetsing en onze eigen kennis en ervaring, doen we concrete aanbevelingen om de mobiliteitsongelijkheid voor de geselecteerde kwetsbare groep(en) te verminderen, door aanpassingen door te voeren in het mobiliteitsbeleid.

Onze aanpak samengevat: 

  • Wij analyseren de bereikbaarheidssituatie voor één of meerdere kwetsbare groepen; 
  • Wij beoordelen de bereikbaarheidssituatie op basis van gewogen parameters en helpen bij het vaststellen van passende normen; 
  • Wij stellen concrete aanpassingen voor het verbeteren van het mobiliteitsbeleid of mobiliteitsopties voor, die wij vooraf getoetst hebben. 

Projecten waarin we onze aanpak toepassen

Waarom wij u goed kunnen adviseren over een inclusief mobiliteitsbeleid 

  • Goudappel beschikt over alle relevante data om de bereikbaarheidssituatie voor een bepaalde groep te analyseren. We gebruiken hiervoor onder andere data uit OmniTRANS Spectrum en uit verkeersmodellen gemaakt met Octavius, of uit lokale/regionale modellen. U hoeft zelf geen data te verzamelen. Hierdoor kunnen we snel en kostenefficiënt de effecten van het draaien aan beleidsknoppen doorrekenen en inzichtelijk maken. 
  • We beschikken over expertise op alle snijvlakken van mobiliteit. Hiermee kunnen wij passende oplossingen aandragen op basis van onze kennis en ervaring. Kwantitatief onderzoek kunnen we aanvullen met onderzoek door onze gedrags- en belevingsexperts.
  • Ook leveren we sterke visualisaties van de bereikbaarheidssituatie, waardoor kwalitatief betere conclusies kunnen worden getrokken. Een extra voordeel is dat deze visualisaties goed te begrijpen zijn door stakeholders, wat zorgt voor meer draagvlak. 
  • Door onze ervaring met participatietrajecten, kunnen we tijdens het traject de kwetsbare groep(en) zelf bij het proces betrekken. Zo komen we tot beleidsoplossingen die ook daadwerkelijk gedragen worden door de mensen die het betreft. 
  • Internationaal werken wij samen met het genderbewuste mobiliteitsmanagementbureau Fair Spaces, gevestigd in Berlijn. Fair Spaces focust zich op projecten gericht op sociale inclusiviteit en aandacht voor het milieu.
Lees ook ons CVS-paper over dit onderwerp

Samen aan de slag met inclusief mobiliteitsbeleid?

Inclusieve mobiliteit is cruciaal om iedereen gelijke kansen bieden en zo de brede welvaart in onze samenleving vergroten. Benieuwd of uw mobiliteitsbeleid inclusief is of op zoek naar oplossingen? We denken graag met u mee.

Neem contact op met Thomas

Lees ook deze artikelen

Waar bent u naar op zoek?