Vervoersarmoede in kaart: de toegevoegde waarde van belevingsonderzoek

Vervoersarmoede en de gevolgen

Als bepaalde groepen in de samenleving niet of beperkt toegang hebben tot passend vervoer is er sprake van vervoersarmoede. Het wordt ook wel bereikbaarheidsongelijkheid, mobiliteitsongelijkheid of mobiliteitsarmoede genoemd. Bewoners hebben dan minder kansen op de arbeidsmarkt en ervaren een drempel om zorg of onderwijs te bereiken. Het werpt bovendien een barrière op als het gaat om het leggen of onderhouden van sociale contacten.

Vervoersarmoede herkennen met de IKOB-methode

Bij Goudappel krijgen we steeds meer adviesaanvragen van gemeenten en regio's rondom vervoersarmoede. Het is duidelijk dat de aandacht ervoor sterk toeneemt. Een belangrijke vraag waarmee gemeenten aankloppen is hoe zij vervoersarmoede kunnen herkennen in hun stad.

Daarvoor gebruiken we een brede set aan tools, waaronder de IKOB-methode: Integrale Kijk Op Bereikbaarheid. Het brengt de bereikbaarheid van werk, maar ook voorzieningen in een gebied in kaart voor verschillende inkomensgroepen en inkomens. Het laat per vervoersvorm zien hoe bruikbaar, begrijpelijk, betaalbaar en beschikbaar deze is.

Deze analyse kan verrijkt worden met belevingsonderzoek. Belevingsonderzoek kan plaatsvinden in de vorm van vragenlijstonderzoek of interviews. Er kunnen ook co-creatieve sessies worden georganiseerd, waarin u bijvoorbeeld samen met bewoners aan de slag gaat om bereikbaarheidskaarten te maken. Belevingsonderzoek biedt verschillende voordelen.

De 5 voordelen van belevingsonderzoek

1. Het is een kwalitatieve factcheck
   Belevingsonderzoek past in deze tijd, waarin beslissingen rondom mobiliteit minder top-down en meer bottom-up worden genomen. Via belevingsonderzoek leggen we echt onze oren te luister in de samenleving, in de wijk. U kunt van bovenaf bepalen welke mobiliteitsvorm het beste is voor een bepaald gebied, maar u kunt het beter direct aan de bewoners vragen. Gemeenten weten vaak wel globaal wat er speelt rondom mobiliteit in bepaalde wijken, maar met belevingsonderzoek kunt u onderzoeken of vervoersarmoede als zodanig wordt ervaren. Het is een waardevolle ‘kwalitatieve factcheck’.
    
2. Het bepaalt mede het succes van mobiliteitsbeleid
   Mobiliteitsonderzoeken zijn vaak ingestoken vanuit het oogpunt van de ingenieur. Het draait om verkeersintensiteiten met berekeningen tot achter de komma. Vervoersarmoede is veel moeilijker te vatten in Excel-sheets. Belevingsonderzoek leidt tot ‘zachte’ uitkomsten die ons veel vertellen over onderliggende redenen en behoeftes. De beleving van bewoners is een belangrijke voorspeller van succes van een mobiliteitsmaatregel. Mobiliteitsonderzoek geeft u het grote plaatje, met kwalitatief belevingsonderzoek verdiepen we de analyses.
    
3. Het wordt mogelijk in te zoomen op doelgroepen
   Met belevingsonderzoek kunnen we veel beter finetunen op bepaalde doelgroepen, want je kijkt verder dan de ‘gemiddelde mens’. We zoomen bij vervoersarmoede bijvoorbeeld makkelijker in op culturele achtergrond of inkomensgroepen. Als u uw doelgroepen kent en weet wat voor mobiliteit bij hen past en waarom, kunt u daar beter op inspelen. Waarom zou u geld in een buslijn steken als dit misschien niet de oplossing is waar de wijk om vraagt? Belevingsonderzoek kan bijvoorbeeld uitwijzen dat mensen liever gebruik zouden maken van deelvervoer dan van de bus. Of wellicht hebben ze betere fietsvoorzieningen nodig. Of de bus gaat naar de verkeerde plekken.
    
4. U kunt beleid bijsturen en onderbouwen
   De uitkomsten van belevingsonderzoek helpen gemeenten bij het bijsturen van hun mobiliteitsplannen. Ook kunnen zij het gekozen beleid beter onderbouwen richting bewoners en andere stakeholders en wordt er zo meer draagvlak gecreëerd. 
    
5. U voorkomt onnodige investeringen
   Belevingsonderzoek voorkomt investeringen in mobiliteit waar bewoners niet op zitten te wachten. U gaat vervoersarmoede effectiever tegen wanneer u investeert in mobiliteit die wel aan de behoefte voldoet – bijvoorbeeld een buslijn die naar de juiste locaties rijdt.

Weten wat belevingsonderzoek in uw gemeente of provincie kan opleveren?

Onze mobiliteitsadviseurs Lamar van Frederikslust of Thomas Straatemeier vertellen het u graag. Lees meer informatie over belevingsonderzoek en de aanpak van vervoersarmoede in 4 stappen.