De effecten van smart mobility in beeld voor het ministerie van Infrastructuur & Waterstaat

Onderzoek naar beschikbare informatie 

Voordat we de effecten van smart mobility-toepassingen kunnen bepalen, is het nodig in kaart te brengen wat de kwaliteit van de huidige beschikbare informatie is en over welke aspecten kennis ontbreekt. Op basis hiervan doen we aanbevelingen voor verder onderzoek. 

Daarom brengen we eerst alle beschikbare informatie over de effecten van smart mobility in kaart en bundelen dit in een kennisbank. De kennisbank biedt de mogelijkheid om kennis te filteren, die de randvoorwaarden en verklaringen achter verschillende soorten effecten kan laten zien. De informatie visualiseren we in de vorm van causale diagrammen om zowel de effecten, als de plekken waar kennis ontbreekt, in beeld te brengen. Via CROW publiceren we interactieve infographics waarin meer te ontdekken is over de effecten en achterliggende methode. In de infographic kunnen gebruikers zelf klikken op de begrippen waar ze meer over willen weten. 

In de publicatie maken we ook duidelijk waar we nog geen informatie over hebben; deze kennislacunes vertalen we naar een landelijke onderzoeksagenda voor Smart Mobility. Een van de diagrammen staat in onderstaand figuur. Daarin is te zien hoe we per indicator aangeven welke bruikbare informatie over de effecten aanwezig is en welke relaties er zitten tussen de maatregel en de maatschappelijke effecten. 

De resultaten tot nu toe  

We weten al veel over de effecten van smart mobility-toepassingen op traditionele indicatoren van bereikbaarheid zoals reistijd en congestie, maar dat geldt niet voor indicatoren die informatie geven over bijvoorbeeld opvolggedrag of gedragsadaptie.  

De huidige beschikbare informatie heeft namelijk een aantal nadelen: 

• Veel van de beschikbare informatie over de toepassingen bestaat uit aannames.  
• Informatie uit afgenomen vragenlijsten bestaat voornamelijk uit antwoorden over huidig of potentieel gedrag. Het uiteindelijke gedrag wijkt vaak af maar is moeilijk meetbaar.   
• De focus ligt meestal op de eindgebruiker en niet op de aanbodkant; bijvoorbeeld hoe én waarom een werkgeversbenadering wordt ingezet om iets te bereiken bij werknemers.  
• Bij metingen spelen vaak omgevingsfactoren mee waardoor het lastig is om een zuiver effect van een smart mobility-toepassing te zien. Een voorbeeld: wanneer een gebruiker in-car informatie ontvangt, spelen externe (omgeving)factoren vaak ook een rol en is het ingewikkeld een heldere oorzaak-gevolg relatie te vinden.
• Pilots geven vaak op kleine schaal weer wat het effect is, maar het is onduidelijk wat er gebeurt als je een toepassing op grotere schaal uitrolt.  
• Er is weinig bekend over het gedrag van mensen in combinatie met smart mobility. Rijtaakautomatisering zoals ADAS kan ook voor afleiding zorgen en mogelijk ongewenste (negatieve) effecten veroorzaken. Dat wordt nauwelijks benoemd, de focus ligt vaker op de positieve effecten van toepassingen.  

Aanvullend onderzoek 

Nu helder is wat de nadelen zijn van de beschikbare informatie over de effecten van smart mobility-toepassingen, weten we welk onderzoek nodig is voor meer inzicht en voor het vervangen van aannames door meetbare kwantitatieve resultaten. Bijvoorbeeld door inzet van meer pilots waarbij rekening wordt gehouden met de opschaalbaarheid van de resultaten. Ook is het van belang om onderzoek te doen naar opvolggedrag en gedragsadaptatie van gebruikers waarbij ook de negatieve effecten worden gemeten.  

Goudappel adviseert en ondersteunt het ministerie van I&W bij het doen van dit aanvullende onderzoek. Meer inzicht in de effecten van smart mobility-toepassingen op maatschappelijke doelen, leidt namelijk tot betere toekomstige beleidskeuzes omtrent mobiliteit.  

Jaarlijkse monitor

Onze methodiek vormt de basis voor de jaarlijkse Monitor Smart Mobility, waarmee het ministerie de Tweede Kamer een update geeft van de ontwikkelingen en effecten van smart mobility-toepassingen.

Opdrachtgever: Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat 
Jaar: 2022 – 2025