Toepassing hybridemodel VISSIM geeft Arnhem inzicht in doorstroming HOV

Project

Het HOV Actieplan “Samenwerken aan Hoogwaardige OV-corridors” van de provincie Gelderland zet in op het doorontwikkelen van hoogwaardig openbaar vervoer (HOV) voor een duurzaam verbonden regio Arnhem-Nijmegen. Om inzicht te krijgen in de doorstroming op een van de belangrijkste verbindingen in de regio, hebben we door middel van het simulatiemodel VISSIM een hybride verkeersmodel opgesteld.

HOV-Oost corridor

In dit project hebben we ons gericht op de HOV-Oost corridor (lijn 60) over de Westervoortsedijk, een belangrijke verbinding in de regio Arnhem-Nijmegen. Op dit moment ondervindt het HOV in stadinwaartse richting vertraging op deze route.

De route waar lijn 60 de meeste vertraging oploopt

Doseren en voorrang voor de bus

Op het traject waar de bussen vertraging ondervinden, ontbreekt de beschikbare ruimte om infrastructurele maatregelen uit te voeren. Omdat ook het verleggen van de busroutes naar een andere traject niet tot de mogelijkheden behoort, is een alternatieve oplossing verkend, waarbij het autoverkeer verder stroomopwaarts wordt gedoseerd en de bussen middels een busstrook de wachtrij kunnen passeren. Het doseren wordt gedaan met de verkeerslichten op een kruispunt. Dit kan op één of meerdere kruispunten uitgevoerd worden. Naast het doseer/passeersysteem is ook een maatregel onderzocht waarbij de bussen bij het Airborneplein een andere route rijden.

Hybridemodel VISSIM (meso en micro)

Met het simulatiemodel VISSIM is een hybride verkeersmodel opgesteld om de voorgestelde maatregelen te toetsen. Het belangrijkste gedeelte van het netwerk is als micronetwerk gemodelleerd. Hierin worden voertuigen op individueel niveau gesimuleerd, inclusief vrachtverkeer, bussen, fietsers en voetgangers. Ook zijn de verkeersregelinstallaties (VRI’s) op de kruispunten gemodelleerd zoals de daadwerkelijke regelingen op straat draaien.

Het mesogedeelte bestaat uit de overige wegen in het studiegebied. Dit gedeelte is meegenomen in het studiegebied, omdat in dit netwerk omrijroutes te verwachten zijn. In het mesogedeelte van het netwerk worden de voertuigen op linkniveau gemodelleerd. Dit houdt in dat de voertuigen niet individueel worden gemodelleerd, maar dat op basis van het aantal voertuigen dat de link per tijdseenheid in- en uitrijdt, de intensiteit, dichtheid en gemiddelde snelheid per link wordt berekend. Ook de VRI-kruispunten zijn minder gedetailleerd gemodelleerd. Dit maakt dat de rekentijden korter worden en het totale netwerk sneller gesimuleerd kan worden.

Het micro en meso-netwerk gevisualiseerd

Belangrijkste resultaten

In de analyse zijn de effecten op de reistijd van de bussen op de Westervoortsedijk richting het centrum onderzocht wanneer het doseer/passeer-systeem wordt ingezet. Hierbij is niet alleen gekeken naar de gemiddelde (mediaan) reistijd, maar ook naar de 85-percentiel reistijd (85% van de bussen hebben een kortere reistijd dan deze reistijd, en 15% van de bussen een langere reistijd). Deze combinatie geeft een belangrijk inzicht in de betrouwbaarheid van de reistijd.

Doseer/passeer-systeem effectief in situaties met veel doorgaand verkeer

Het belangrijkste inzicht wat we in dit onderzoek hebben verkregen, is dat het toepassen van doseer/passeer-systeem verder stroomopwaarts van de filekiem effectief is in situaties met veel doorgaand verkeer over de Westervoortsedijk. Deze situaties doen zich voor wanneer er elders in het netwerk grote vertragingen zijn, bijvoorbeeld als gevolg van ongevallen. In reguliere spitsperioden zonder ongevallen of calamiteiten elders in het netwerk is het verkeersaanbod op de Westervoortsedijk grotendeels bestemmingsverkeer, en is het doseer/passeer-systeem minder effectief.