​​Evaluatie Smart Mobility-programma Noord-Holland​

Inventarisatie en structurering van informatie 

De provincie Noord-Holland gaf Goudappel in 2021 voor het eerst de opdracht de resultaten van een groot aantal projecten te evalueren die deel uitmaken van haar Smart Mobility-programma, bestaande uit onderzoeken, testen, pilots en implementaties. Inmiddels hebben we deze evaluatie meerdere keren herhaald. Het doel van de evaluatie is tweeledig: enerzijds terugkijken naar wat binnen het uitvoeringsprogramma is bereikt, en anderzijds bepalen welke potentie er is voor verdere ontwikkeling en opschaling van de individuele projecten. 

Op basis van onze methodiek voor het kwantificeren van smart mobility-effecten, groeperen we de beschikbare informatie allereerst binnen vier pijlers: 

1. Data en informatie, bv. samenwerkingsverbanden en standaarden voor informatie-uitwisseling tussen wegbeheerders en dienstverleners; 

2. Vaar- en voertuigtechniek, bv. platooning, voertuigwaarschuwingen en geoptimaliseerde brugopeningen; 

3. Fysieke en digitale infrastructuur, bv. intelligente verkeersregeling met voorrang voor fietsers, bussen of vrachtverkeer; 

4. Mobility as a Service (MaaS), bv. verkenning van de rol van de overheid en de mogelijkheden van MaaS. 

Voor deze vier pijlers selecteren we verschillende indicatoren die belangrijk zijn om de effecten van smart mobility in kaart te brengen. Voor de provincie Noord-Holland zijn dat:

• modal shift (verandering van vervoermidel)
• doorstroming
• verkeersveiligheid
• gezondheid
• milieu (o.a. geluid en uitstoot)

Verdiepend onderzoek 

Wat het effect is van smart mobility maatregelen is voor de ene indicator makkelijker te bepalen dan voor de ander. Om te bepalen wat er is bereikt, leggen we daarom per project vast wat er is gebeurd en geleerd en houden we verdiepende interviews met projectleiders. Om daarnaast ook de potentie van projecten voor de toekomst in te kunnen schatten, gebruiken we drie onderzoeksmethoden:  

• Het opstellen van causale relatiediagrammen: bv. hoe heeft een smart mobility-toepassing invloed op menselijk gedrag en daarmee op het mobiliteitssysteem? Hierdoor wordt inzichtelijk welke effecten projecten kunnen hebben bij grootschalige invoer. 
• Het inschatten van de rijpheid van projecten met Technology and Societal Readiness Levels (TRL en SRL) helpt de provincie per smart mobility-project te besluiten of zij de markt verder afwacht, onderzoek initieert, pilots faciliteert, of juist actief participeert. 
• Effectberekeningen op basis van aannames, waarmee voor enkele maatregelen een kwantitatieve schatting wordt gedaan van het uiteindelijke effect wanneer de maatregel grootschalig zou worden toegepast. 

Een duidelijkere rol voor de provincie 

De eerste evaluatie liet zien dat korte termijn smart mobility maatregelen in de provincie een positief hebben op verkeersveiligheid en milieu. Zo neemt het aantal verkeersongevallen af en is een flinke afname van CO₂- en fijnstofuitstoot te zien. Het succes van een ander deel van de maatregelen hangt voor een groot deel af van gemeentelijk en (inter)nationaal beleid en regelgeving. Andere maatregelen gericht op betere infrastructuur voor fiets en ov, prijsbeleid en energietransitie blijven dus ook noodzakelijk voor het effectief inzetten van smart mobility.

Deze en andere inzichten uit de evaluaties die we doen voor de provincie, vormen input voor de eindrapportages van de smart mobility-programma's van de provincie Noord-Holland. Op basis van de kennis die in de verschillende projecten is opgedaan, kan de provincie daarmee vervolgstappen nemen. De provincie zal daarbij minder exploratief, maar meer sturend te werk gaan. Programma’s kunnen doelgericht ingevuld worden, met duidelijke onderzoeksvragen en hypotheses, en met systematische evaluaties van pilots. De provincie kan nu beter bepalen wat haar rol is en in welke mate zij wil participeren in smart mobility-projecten.

Jaar: 2021 - heden
Opdrachtgever: Provincie Noord-Holland