Herontwerp centrum Zelhem: groene huiskamer van het dorp

Schetsontwerp Markt en omgeving BALK

Momenteel is het dorpse centrum van Zelhem erg stenig en is er veel ruimte voor (doorgaand) auto-en vrachtverkeer en parkeren. Minder ruimte is er voor voetgangers, fietsers, verblijven, ontmoeten, groen en klimaatadaptatie. De gemeente Bronckhorst schakelde onze hulp in om werken aan een toekomstbestendig centrum mét behoud van de dorpse identiteit.

Nieuwe balans tussen verkeer en verblijven

Samen met de werkgroep Vitale Kern Zelhem, de gemeente Bronckhorst en met andere lokale stakeholders, hebben we gewerkt aan een nieuwe balans tussen verkeer en verblijven. We maken meer ruimte voor ontmoeten en vergroenen met het principe ‘auto te gast’. Zo wordt de openbare ruimte leefbaar en aantrekkelijk en beter toegankelijk voor iedereen.

Groene en aantrekkelijke strik om het centrum

De eerste stap was het gezamenlijk opstellen van het Verkeerscirculatieplan voor het dorp. Deze werkten we vervolgens verder uit tot een centrumvisie, waarmee we een groene en aantrekkelijke strik creëren om het centrum.

Dorpsplein situatie visie Zelhem

De groene strik om het centrum van Zelhem

In het hart van het centrum maken we een verbinding tussen het plantsoen, het park, de kerk en de Markt. Dit wordt een gebied waar het prettig is om te verblijven en elkaar te ontmoeten. Er komt meer ruimte voor groen, spelen, cultuur, de weekmarkt, terras en evenementen. Meer ruimte voor fietsers stimuleert bezoekers om vaker met de fiets te komen. Bovendien maakt meer ruimte voor voetgangers het centrum toegankelijker, ook voor mensen met bijvoorbeeld een beperking, een rollator of een kinderwagen.

Verbinden, vergroenen en verblijven

De Markt wordt als pleingebied verbonden met de kerkomgeving, het groengebied en het parkje aan de overzijde van de weg. Deze verhoogde pleinomgeving zorgt voor een lagere rijsnelheid bij de automobilist, zodat het gebied veiliger en prettiger wordt voor oversteken. De pleinomgeving komt op één niveau: voetgangers kunnen hier zonder hoogteverschillen gemakkelijk van de Markt naar het plantsoen of het parkje lopen.

Ambitieschets Markt en omgeving KLEIN zv2

Ambitieschets Markt en omgeving

Dorpse identiteit

Er wordt een wandelroute aangebracht die de verschillende gebieden en alle Zelhemse iconen met elkaar verbindt. Denk aan de waterpomp, het Kulturhus, de etagère beuk en het oorlogsmonument.

Groene eilanden

De groene eilanden op het plein zorgen voor begeleiding van het auto-, fiets- en busverkeer. Door de huidige rechte lijn weg te halen, voorkomen we dat de bus en auto met hoge snelheid over de Markt rijden. Vanaf nu is het verkeer ‘te gast’ in deze groene pleinomgeving en kan het alleen met gepaste snelheid over de Markt. In de groene eilanden is ruimte voor bomen en beplanting. Op de randen maken we zitplekken, zodat er veel gelegenheid ontstaat om van het groen te genieten. Achter de groene eilanden ontstaat beschutting van het verkeer voor voetgangers en terrassen.

Toepassing van klimaatadaptatie-label

Bij het ontwerp van de Markt hebben we specifiek rekening gehouden met klimaatadaptatie. Door middel van het klimaatadaptatie-label hebben we het klimaatadaptieve vermogen van de huidige Markt (label D) en dat van het nieuwe ontwerp (label C) in kaart gebracht. Aangezien het niet mogelijk is om de markt af te sluiten voor autoverkeer tijdens de wekelijkse markt, is op dit moment label C het hoogst haalbare.

Vergelijk het huidige plein met het ontwerp door de slider te bewegen

Samen met het dorp

De werkgroep Vitale Kern Zelhem is het centrale orgaan in het gehele proces. Samen met deze bewoners en ondernemers hebben we meerdere avonden, inloopdagen en spreekuren gehad met de rest van het dorp. Zo zijn we samen tot een passend en gedragen plan gekomen.

Opdrachtgever: gemeente Bronckhorst
Jaar: 2023