Zo zet u parkeerbeleid effectief in bij verstedelijking

Parkeerbeleid en verstedelijking in het kort:

• Het aantal inwoners van de grote Nederlandse steden groeit tot 2035 met 12 - 26%.
• Via parkeerbeleid is het goed mogelijk om alternatief mobiliteitsgedrag te stimuleren: van autorit naar fietsen of wandelen.
• Er zijn veel tools en kennis om parkeerbeleid effectief in te zetten bij verstedelijking.
• Het belang van parkeeroplossingen voor fietsen neemt toe.

Verstedelijking: antwoord op de woningbouwopgave

Nederland is een sterk verstedelijkt land. In Europa zijn we zelfs koploper. De verstedelijking neemt de komende jaren toe. Tot en met 2030 wil het kabinet 900.000 woningen bouwen om het woningtekort terug te dringen. Deels wordt die woningbouw binnenstedelijk gepland, via stedelijke verdichting. Voor zeven regio’s met de hoogste verstedelijkingsdruk hebben Rijk en regio ambitieuze verstedelijkingsstrategieën opgesteld.

Nederlandse verstedelijking in cijfers:

• Bijna 70 procent van de verwachte nationale bevolkingsgroei tot 2035 – 1,3 miljoen meer inwoners dan in 2022 – vindt plaats in de gemeenten met ten minste 100.000 inwoners.
• Amsterdam telt in 2035 20 procent meer inwoners dan in 2021. De stad passeert in 2030 naar verwachting de grens van 1 miljoen inwoners.
• Utrecht groeit tot aan 2035 met 26 procent, Den Haag met 18 procent en Rotterdam met 12 procent.

Groeiend autobezit: oplopende parkeerdruk in binnensteden

Met de verstedelijking neemt – ook gevoed door bevolkingsgroei en welvaartsgroei – het autobezit toe. Dat autobezit leidt tot spanningen in stedelijk gebied. Voor parkeren is immers veel ruimte nodig: vaak 25 vierkante meter per auto. Al rijdend nemen auto’s, afhankelijk van hun snelheid, nog meer kostbare stedelijke ruimte in beslag, tot ruim 100 vierkante meter.

Menselijk gedrag: gehecht aan de auto

In de stad zijn belangrijke voorzieningen zoals onderwijs, werk, winkels, zorg, ov, natuur en cultuur vaak dichtbij – meestal binnen 15 minuten wandelen of fietsen. De auto is dus minder hard nodig. Toch nemen mensen niet snel afscheid van hun auto. Al gebruiken ze hem niet vaak, het is prettig om een auto te bezitten.

Mobiliteitsopgaven voor steden

Gemeenten en projectontwikkelaars staan voor de uitdaging om de binnenstedelijke groeisprong (die de komende jaren alleen maar toeneemt) in goede banen te leiden. Ze worstelen met de vraag hoe om te gaan met mobiliteitsopgaven in het algemeen en parkeren – voor auto, fiets en deelmobiliteit – in het bijzonder.

Gedragsverandering stimuleren via parkeerbeleid

Het parkeerbeleid is een uitstekende manier om bepaald mobiliteitsgedrag van mensen te stimuleren. Belangrijke voorwaarde is dat het gedrag natuurlijk aanvoelt, en dus niet als straf. Mensen stimuleren om vaker te kiezen voor wandelen, fietsen of het ov ten koste van de auto kan op verschillende manieren. De voornaamste:

1. Parkeren op afstand – wie enige afstand moet afleggen om bij de parkeerplek van zijn auto te komen, zal voor korte ritten eerder alternatief vervoer kiezen.
2. Beprijzen parkeerplaats – een dure parkeerplek werpt voor veel mensen een drempel op. Als dat niet voor de eerste auto geldt, dan waarschijnlijk wel voor de tweede auto.
3. Beperken parkeerruimte – door te werken met vergunningenplafonds houdt u de regie over het aantal parkeerplekken in de stad.

Voldoende parkeerruimte voor fietsen

Stimuleert u fietsen in uw gemeente? Houd er dan rekening mee dat u ook voldoende parkeerruimte voor fietsen reserveert. Een tendens bij stedelijke inbreiding is dat er grote woontorens verrijzen in hartje stad. Daarbij vergeten projectontwikkelaars nog vaak dat al die nieuwe bewoners vaak een fiets willen parkeren.

Als voorbeeld: bij een grote woontoren met 200 woningen moet er plek zijn voor 600 fietsen, ofwel drie per huishouden. Om al die fietsen te herbergen is een fietsenstalling nodig van 1.200 vierkante meter: het equivalent van zestien woningen van gemiddelde omvang.

Parkeerbeleid effectief inzetten bij verstedelijking: tools en kennis

Er is veel kennis en tools voorhanden als u aan de slag wilt gaan met het effectief inzetten van u parkeerbeleid. De voornaamste:

1. De parkeerbalans: doorrekenen van scenario’s
Een eerste stap in een effectief parkeerbeleid is het opstellen van een parkeerbalans. Bij Goudappel gebruiken we daarvoor de dynamische parkeerbalans Parkeer-in-Zicht. Deze analysemethode geeft inzicht in de gevolgen van ontwikkelingen voor de parkeerbalans in een gebied. Een ideale manier om verschillende (toekomst)scenario’s door te rekenen. Welke gevolgen heeft bijvoorbeeld de bouw van een parkeergarage in de binnenstad?

2. Microdata: inzage bieden in het autobezit
Goudappel kan het autobezit per buurt in heel Nederland inzien. Daarvoor beschikken we over (niet openbare) microdata van het CBS die we verrijken met aanvullende informatie. Die waardevolle data vormen een uitstekend vertrekpunt om advies te geven iets zinnigs te zeggen over parkeren in uw gemeente. Achter de data zit een passende parkeernorm.

3. Verkeersmodellen: inzicht in verplaatsingsgedrag
We zetten verschillende verkeersmodellen in om de huidige en toekomstige situatie rondom parkeren in kaart te brengen. Handig is dat we via ODiN verplaatsingsgedrag kunnen inzien. Hoeveel kilometer leggen de bewoners in uw gemeente af per auto of fiets en waarheen?

4. Referenties: optimaal gebruikmaken van bestaande kennis
Bij Goudappel hebben we veel ervaring in het oplossen van parkeeropgaven. Grote kans dat de parkeeropgaven in uw gemeente al eerder bij een vergelijkbare gemeente zijn opgelost. Om niet telkens het wiel te hoeven uitvinden maken we vaak gebruik van referenties. Een blauwdruk kortom, die in combinatie met maatwerk zorgt voor een vlotte oplossing die zichzelf al heeft bewezen.

5. De keuzeset: mogelijke scenario’s
Op basis van onze expertise, ervaring, data-analyses en verkeersmodellen werken we meerdere scenario’s uit. We geven daarbij advies hoe u die scenario’s succesvol kunt uitvoeren. Dat kan een scenario zijn waarbij u op dezelfde voet verdergaat, of een zogenaamd ambitie-scenario dat uitgaat van een ideale toekomstige situatie. Die scenario’s worden ook wel ‘keuzeset’ genoemd. U bepaalt vervolgens zelf welk scenario het beste bij de mobiliteitsambities van uw gemeente past.

6. Advies bij uitvoering
Heeft u voor een concreet scenario gekozen, dan kan Goudappel helpen bij de uitvoering. Bijvoorbeeld door uit te rekenen hoeveel parkeerplaatsen er concreet nodig zijn in een bepaald gebied. Ook kunnen we adviseren wat de meest efficiënte verkeerskundige inrichting van een parkeervoorziening is, of we kunnen u begeleiden bij het inkoopproces.

Praktijkvoorbeelden verstedelijking en parkeren

Utrecht Merwedekanaalzone
Utrecht is de snelst groeiende stad van ons land. In de nieuwe stadswijk Merwedekanaalzone komen zo’n 9.000 nieuwe woningen. Om de wijk en omgeving toegankelijk te houden voor autoverkeer, is er bij de aanleg van de wijk goed nagedacht over de vraag hoe het autobezit- en gebruik is terug te dringen. Het gevolg is een palet aan maatregelen: parkeren op afstand en de last mile anders afleggen, een breed aanbod van deelmobiliteit en het beprijzen van parkeerplaatsen.

Utrecht Cartesiusdriehoek
Iets verderop in Utrecht ligt de Cartesiusdriehoek. Hier komt een stadswijk met ruim 2.800 woningen en ruimte voor commerciële functies. In de Cartesiusdriehoek en directe omgeving blijft de parkeernorm laag. Wandelen en fietsen wordt gestimuleerd met deelauto's en -fietsen en van parkeren op afstand voor bezoekers. Ook komt er een snelle fietsroute naar de binnenstad.

Hamerkwartier Amsterdam
In het Amsterdamse Hamerkwartier maakt een bedrijventerrein plaats voor een levendig woon- werkgebied. Op de binnenstedelijke verdichtingslocatie komen 6.100 woningen. Deelmobiliteit zal er een grote rol spelen en er ligt een helder parkeerbeleid.

Andere interessante praktijkvoorbeelden:

• Zandvoort – op naar een optimaal parkeerbeleid.
• Oosteindedriehoek Aalsmeer – de auto is te gast.
• Oss – parkeernormen als sleutel voor stedelijke groei.

Goudappel: integrale aanpak van uw parkeeruitdagingen

Goudappel pakt uw parkeeruitdagingen integraal aan vanuit mobiliteit. Onze kracht is dat we expertise in huis hebben over alle modaliteiten en daarover kunnen adviseren: van de auto, fiets, deelmobiliteit en ov tot parkeren, laden & lossen, stadslogistiek en STOMP. We helpen u graag in zowel de strategische fase – het schetsen van interessante scenario’s voor uw situatie – als in de uitvoerende fase: hoeveel parkeerplaatsen zijn er in de praktijk nodig?